حضرت‌عالى چه سالى و در كجا به دنيا آمده‌ايد؟

در سال 1314 شمسى در منطقه‌اى به نام جورقان از توابع همدان به دنيا آمدم.

در يك خانواده روحانى؟

خير، پدر من كشاورز بود. مادرم نيز از زنان‌مؤمن آن منطقه به‌شمار مى‌رفت. من تأثير زيادى از خانواده‌ام پذيرفته‌ام. يادم است زمانى كه مكتب مى‌رفتم مادرم اصرار مى‌ورزيد براى او قدرى كتابهاى مذهبى و اشعار اهل بيت بخوانم، او گريه كند و بعد از درِ خانه به قصد مكتب بيرون بروم. رحمت بر آن پدر و مادر كه مرا در چنين راهى پروردند.

از چه سالى وارد حوزه علميه شديد و اساتيدتان چه كسانى بودند؟

پيش از آنكه به سن 20 سالگى برسم به همدان آمدم و در حوزه علميه آخوند همدانى مشغول تحصيل شدم. دروس مقدماتى را نزد اساتيد مختلفى خواندم. آن‌گاه به حلقه درس مرحوم آخوند ملاعلى معصومى همدانى از شاگردان مرحوم حاج شيخ‌عبدالكريم حائرى‌يزدى مؤسس گرانمايه حوزه علميه قم پيوستم. كفايه و خارج كفايه و عروه و خارج عروه و ساير مباحث فقهى و اصولى را نزد ايشان فرا گرفتم. همچنين يك دوره تفسير كامل قرآن را طى 15 سال نزد آخوند آموختم.

حضرتعالى با مراوده بسيارى كه با استاد خويش داشتيد، بايد از مرحوم آخوند ملاعلى همدانى خاطرات بسيارى داشته باشيد. چيزى به يادتان هست؟

مرحوم‌آخوند، انسان باحقيقتى بود. من هم شاگرد پر شرّ و شورى بودم. همواره سرِ درس به مباحث ايشان اشكال مى‌كردم. ايشان جواب مى‌گفتند. اشكال ديگرى مطرح مى‌كردم، پاسخ مى‌دادند ... وقتى خسته مى‌شدند مى‌فرمودند: ديگر ساكت! من مى‌گفتم چرا ساكت؟ من طلبه‌