هرگز روى آزادى و آسايش را نبيند.

30- نماز را بواسطه نقصانى كه در آن واقع شود نبايد اعاده كرد مگر از پنج چيز

امام ششم فرمود نماز اعاده نشود مگر از پنج چيز، طهارت، وقت، قبله، ركوع، سجود، سپس فرمود قرائت به دستور پيغمبر است، تشهد دستور پيغمبر است و تكبير سنت است، دستور پيغمبر فريضه خدا را در هم نشكند.

شرح اين روايت در موضوع خلل و نقصانى كه در نماز واقع شود شاهكار بزرگى است و فقهاء قواعد بسيارى از آن استفاده كرده‌اند كه ما بطور اختصار آنها را بيان ميكنيم.

1- شرائط و مقدمات نماز كه شش است با مقارنات و اجزاء داخلى نماز كه يازدهست دو قسمند يك قسم آن‌ها در قرآن مجيد بيان شده و آنها را فريضه نامند و يك قسم را پيغمبر دستور داده و آنها را سنت نامند يعنى روش پيغمبر اسلام.

2- آنچه فريضه قرآنيست ركن و اساس سازمان نماز است و بهيچ عذرى نميشود صرف نظر از آنها كرد و در صورتى كه از روى فراموشى يا جهالت در نماز مراعات نشد وقتى شخصى متوجه آن نقصان گرديد بايد آن را جبران كند و نماز را از سر بخواند ولى آنچه را پيغمبر بطور لزوم دستور داده ركن و جزء اساس سازمان نماز نيست بلكه از آداب آن محسوب شود و در حال تذكر بايد آن را مراعات كرد و نميشود عمدا از آن صرف نظر كرد ولى اگر از روى فراموشى يا نادانى ترك شد موجب بطلان نماز نيست.

3- سه تا از شرائط و مقدمات نماز كه عبارت از طهارت (غسل وضوء تيمم) و اوقات پنجگانه و قبله باشند و دو تا از اجزاء داخلى نماز كه عبارت از ركوع و سجود باشند در قرآن مجيد دستور داده شده و فريضه‌اند ولى قرائت حمد و سوره و تشهد و تكبير و سنت دستور پيغمبرند و ركن نماز نيستند.

4- در صورتى كه قرائت فراموش شد و نمازگزار بركوع رفت و يادش آمد يا تشهد فراموش شد و بعد از ركوع ركعت سوم در ياد آمد محلش گذشته بايد نماز را تمام كرد و نميشود ركوع يا سجود را شكست و آنها را تدارك كرد.

5- مقصود از طهور در اين جا وضوء و غسل و تيمم است نه طهارت از نجاست كه از شرائط غير ركنى نماز است، اين مختصريست از شرح اين حديث و فروع و تفصيلات بسيارى دارد كه ما در كتاب فقه فارسى با مدارك آنها را ذكر كرده‌ايم.