و شما را مورد مغفرت خود قرار دهد، كه منظور از قول كريم همين است، با ديده‌ى محبت و لطف به آنان نظر كن، جز به رحمت و رقت به چهره‌ى آنان منگر و صدايت را از صداى آنان بلندتر مكن، و دست بالاى دست آنان مبر، و از آنان در رفت و آمد پيشى مگير[1].

امام صادق 7 در دنباله‌ى توضيح احسان مى‌فرمايند: اگر نزد خداوند كلمه‌اى كمتر از اف بود، هر آينه فرزندان را از گفتن آن كلمه منع مى‌كرد، و فرزندان بدانند كه كمترين مرحله‌ى عاق شدن، استعمال لغت اف عليه پدر و مادر است‌[2]. در كتاب شريف كافى روايت شده: از مراحل عاق اين است كه فرزند به صورت حاد و تند به پدر و مادر بنگرد[3]!

مردى از رسول خدا سؤال كرد: حق پدر بر فرزند چيست؟ حضرت فرمودند:

لَا يُسَمِّيهِ بِاسْمِهِ، وَلَا يَمْشى بَيْنَ يَدَيْهِ، وَلَا يَجْلِسُ قَبْلَهُ، وَلَا يَسْتَسِبُّ لَهُ‌[4].

پدر را با نامش نخواند، جلوتر از او راه نرود، پيش او ننشيند و با زشتكارى و اعمال ناروا پدر بى‌گناهش را در معرض ناسزا و فحش مردم قرار ندهد.

در روايت آمده: رسول خدا سه بار فرمودند: خوار و ذليل شد، عرضه داشتند: يا رسول اللّه! منظورتان كيست؟ فرمودند: كسى كه پدر و مادر پير و سالخورده‌اى دارد و با ترك احسان و خدمت به آنان وارد بهشت نشد[5].

حذيفه به رسول خدا عرض كرد: پدرم در اين ميدان نبرد در جبهه‌ى مشركين‌

[1] - كافى: 2/ 157، باب البر بالوالدين، حديث 1؛ بحار الأنوار: 71/ 39، باب 2، حديث 3.

[2] - عن حديد بن حكيم عن أبي عبد اللَّه 7 قال أدنى العقوق أف ولو علم اللَّه عزّ وجل شيئا أهون منه لنهى عنه.

كافى: 2/ 348، باب العقوق، حديث 1؛ بحار الأنوار: 71/ 59، باب 2، حديث 22.

[3] - كافى: 2/ 349، باب العقوق، حديث 7.

[4] - كافى: 2/ 158، باب البر بالوالدين، حديث 5؛ بحار الأنوار: 71/ 45، باب 2، حديث 6.

[5] - تفسير صافى: 3/ 185، ذيل آيه‌ى 24 سوره‌ى اسراء.