نخواسته، سالكى عنان‌گسيخته شود يا زاهدى بى‌اختيار شود، چنان در پرتگاه افتد كه روى نجات را هرگز نبيند و به طريق سعادت و رستگارى هيچ عود نكند.

پس سالك چون طبيب حاذق، بايد نبض خود را در ايام سلوك بگيرد و از روى اقتضائات احوال و ايام سلوك، با نفس رفتار كند و در ايام اشتعال شهوت كه غرور جوانى است، طبيعت را به كلى، منع از حظوظش ننمايد و با طرق مشروعه، آتش شهوت را فرونشاند كه فرونشاندن شهوت به طريق امرالهى، اعانت كامل در سلوك راه حق كند.

بالجمله بر سالك راه آخرت، مراعات احوال اقبال و ادبار نفس لازم است و چنانچه [چنانكه‌] از حظوظ نبايد مطلقاً جلوگيرى كند كه منشأ مفاسد عظيم است، نبايد در سلوك، از جهت عبادات و رياضات عمليه به نفس سخت‌گيرى كند و آن را تحت فشار قرار دهد، خصوصا در ايام جوانى و ابتداى سلوك كه آن نيز منشأ انزجار و تنفر نفس شود و گاه شود كه انسان را از ذكر حق منصرف كند و در احاديث شريفه اشاره به اين معنا بسيار است، چنانچه [چنانكه‌] در كافى شريف است كه حضرت‌صادق (ع) فرمودند: «من در ايام جوانى جديت و اجتهاد در عبادت نمودم، پدرم به من فرمود: اى فرزند! كمتر از اين عمل كن، زيرا كه خداى عزّوجلّ وقتى كه بنده‌اى را دوست داشته باشد، از او به كم نيز راضى شود.»[1]

همچنين از رسول‌اكرم 6 حديث كند كه فرمود:

اين دين محكم است، با رفق و مدارا داخل آن شويد و عبادت خدا را مبغوض بندگان خدا نكنيد تا مثل سوار مفرطى باشيد كه نه سفر را قطع مى‌كند و نه پشت به مركوب خود باقى مى‌گذارد.[2]

[1] -« يابنى دون ما أراك تصنع فان الله عزوجل اذا أحب عبداً رضى عنه باليسير.»( همان، ص 114.)

[2] -« ان هذا الدين متين فاوغلوا فيه برفق و لاتكرهوا عبادة الله الى عباد الله فتكونوا كالراكب المنبّت الذى لاسفراً قطع و لا ظهراً أبقى.»( همان، ص 113.)