فصل بيست و دوّم محاسبه و مناجات و ادعيه هنگام غروب آفتاب‌

لزوم محاسبه و توبه از گناهان‌

امام كاظم- صلوات اللَّه عليه- در روايتى فرمود: «هر كس در هر روز، خود را محاسبه ننمايد، از ما نيست، به اين صورت كه اگر كار نيكى انجام داده باشد از خداوند طلب كند كه آن را افزايش دهد، و اگر كار بدى كرده باشد، از خداوند طلب آمرزش نموده و توبه كند.» و نيز در حديث است كه امام حسن بن علىّ عليهما السّلام به نقل از رسول خدا 6 فرمود:

«بنده، مؤمن نمى‌شود، تا اينكه سخت‌تر از حساب كشى‌اى كه شريك از شريك خود، و مولى از برده‌اش مى‌كشد، از نفس خود حساب بكشد ...» بر اين پايه، مى‌گويم: اگر هنگام نزديك غروب آفتاب در حالى باشى كه استحقاق عقوبت الهى و يا سرزنش و نكوهش او را نداشته باشى، بنده نيكبختى هستى. هر چند اين مقام براى غير معصوم بعيد است، زيرا مولايمان امير المؤمنين- صلوات اللَّه عليه و سلامه- در «نهج البلاغه» پس از توصيف دنيا و ذكر اينكه پيامبر اكرم- صلوات اللَّه عليه و سلامه- آن را دشمن مى‌داشت، و حقير و كوچك مى‌شمرد، و همچنين خداوند- جلّ جلاله- آن را براى اوليا و ويژگان و دوستانش دشمن و بد مى‌داند، مى‌فرمايد: «اگر جز اين خصلت در ما نبود كه هر چه را كه خداوند دشمن مى‌دارد، دوست مى‌داريم، و هر چه را كه خداوند كوچك و بى‌ارزش مى‌داند بزرگ مى‌شماريم، بى‌گمان همين براى دشمنى و ستيز با خداوند