«الْعُسْرُ يُفْسِدُ الْأَخْلاقَ»[1] سختى وتنگدستى، اخلاق را فاسد مى‌كند.

وباز مى‌فرمايد:

«ضَروُرَةُالْفَقْرِ تَبْعَثُ عَلى‌ فَظيعِ الْأَمْرِ»[2]

شدّت احتياج، انسان رابه كارهاى ناروا وا مى دارد

در اينجا به بيان برخى از تأثيرات فقر بر اخلاق مى‌پردازيم:

الف- زيادى گناه وخطا

گناه، عواملى دارد كه يكى از آنها فقر است، وهمان طورى كه درگذشته اشاره كرديم، در انسان فقير زمينه برخى از گناهان بيشتر است. حضرت على (ع) مى فرمايد:

«لا تَلُمَّ انْساناً يَطْلُبُ قُوتَهَ، فَمَنْ عَدِمَ كَثُرَ خَطاياهُ»[3]

كسى راكه دنبال لقمه‌نانى مى‌گردد، ملامت نكن، چون آن كس كه ندارد، خطايش زياد مى‌شود.

امام صادق عليه‌السّلام فرمود:

«غِنىً يَحْجُزُكَ عَنِ الظُّلمْ، خَيْرٌ مِنْ فَقْرٍ يَحْمِلُكَ عَلَى الْأِثْمِ»[4]

بى نيازى كه تو را از ظلم باز دارد، بهتر است از فقرى كه تو را به گناه بكشاند.

در اين كلام گهربار، علاوه بر اينكه ثروت با تهيدستى مقايسه شده، تصريح شده است كه تنگدستى، زمينه گناه است.

سعدى گويد:

«اغلب تهيدستان، دامن عصمت به معصيت آلايند و گرسنگان نان ربايند.

[1] - شرح غررالحكم، ج 1، ص 202، دانشگاه تهران.

[2] - همان مدرك، آمدى، ج 4، ص 226.

[3] - بحارالانوار، ج 72، ص 47.

[4] - وسائل الشيعه، ج 12، ص 17.