آن

چنانكه مردم به ذوالقرنين گفتند: ﴿قالُوا يا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ﴾ كهف: 94. سديد: قول صواب و محكم كه باطل را در آن راهى نيست، سداد- به فتح اول- رشاد و هدايت «سدد» بر وزن شرف راستى و استقامت را گويند:

«سدّ الشى‌ء استقام»

از اين ماده نوزده مورد در «نهج» آمده است در مقام موعظه فرموده: «فاعملوا... قبل أن... ينقطع المهل و ينقضى الاجل و يسدّ باب التوبة و تصعد الملائكة» خ 237، 356، عمل كنيد پيش از آنكه مهلت قطع شود و مدت تمام شود و باب توبه مسدود گردد و ملائكه كاتبان اعمال به آسمان روند. به بعضى از عماّلش در يك تشبيه عجيب مى‌نويسد: «فانّك ممّن استظهر به على اقامة الدين... و اسدّ به لهاة الثغر المخوف» نامه 46، 420 «لهاة» زبان كوچكى است كه از خلق انسان آويخته است آن حضرت دهان را به مرز تشبيه كرده و فرموده: تو از كسانى هستى كه در اقامه دين به تو اعتماد دارم و به وسيله تو زبان اين مرز مخوف را مى‌بندم گويا منظور آنستكه اطراف اين زبان را مى‌گيرم تا راهى به درون نباشد.

درباره تقوى فرموده: «فان تقوى الله مفتاح سداد و ذخيره معاد و عتق من كل ملكة نجاة من كل هلكة» خ 230، 351، در وقت عزيمت به صفيّن به درگاه حق تعالى عرض كرد: «اللهم رب السقف المرفوع... ان اظهرتنا على عدّونا فجنّبنا البغى و سدّدنا للحقّ» خ 171، 245 «تسديد» به معنى استقامت دادن و مستقيم كردن. به آن شخص كه گفت: چرا شما را با وجود حق بودن از مقامتان كنار كردند فرمود: «يا اخا بنى اسد انك لقلق الوضين ترسل فى غير سدد و لك بعد ذماته الصهر و حق المسئلة» ح 162، 231 سدد بر وزن شرف به معنى استقامت و استوارى است معنى اين كلام در «اسد» يا «رسل» و يا در «ذمم» گذشت. «اسداد» جمع سدّ است كه در خ 27، 186 آمده است در خ 91 آمده: «السدد المضروبة» آن به معنى ابواب و درهاست مفردش سدّه است.

سدر

به كسر اول- درخت كنار- به ضم اوّل- شجر النبق نيز گويند و نيز به‌