«نهج» يافته است، آنگاه كه از آنحضرت خواستند در باره قاتلان عثمان تحقيق و بازجوئى كند فرمود: اى برادران آنچه شما مى‌دانيد من نيز آگاهم ولى ما توانائى به انقلابيون نداريم آنها در حدّ شوكت خود هستند «يملكوننا و لا نملكهم و هاهم هولاء قد ثارث معهم عبدانكم و التفّت اليهم اعرابكم و هم خلالكم يسومونكم ماشاوؤا» خ 168، 243 آنها به ما قدرت دارند نه ما به آنها، غلامان شما نيز برخاسته و به آنها پيوسته‌اند اعراب بيابان نيز با آنها هستند، آنها در ميان شما هستند هر چه خواستند بر شما مى‌كنند، به هر حال «ثارث» در اينجا به معنى بر انگيخته شدن و قيام كردن است. «مثار» مصدر ميمى است درباره اسلام فرموده: «فهو... مشرف المنار، معوذ المثار فشرّفوه و اتبّعوه» خ 198، 314 يعنى علامتش والا و انداختن و متزلزل كردنش دشوار است آن را شريف بدانيد و پيروى نمائيد.

«ثائره» بر انگيخته شده، جمع آن «ثوائر» است چنانكه در خ 96، 141، «مثاور» قيام كننده و محارب. چنانكه در وصف خداوند فرموده: «لم يخلق ما خلقه لتشديد سلطان... و لا استعانة على ندّ مثاور» خ 65، 96 خداوند آنچه را آفريده براى محكم بودن سلطانش و براى كمك جستن در مقابل شريك قيام كننده نيافريده است.

«ثور» گاو نر كه فقط يكدفعه در «نهج» آمده است در جريان بصره كه عبد الله بن عباس را براى وساطت مى‌فرستاد فرموده: با زبير ملاقات كن نه با طلحه،: لا تلقينّ طلحة فانك ان تلقه تجده كالثور عاقصا قرنه، يركب الصعب و يقول: هو الذلول» خ 31، 74، طلحه را ملاقات نكن، كه اگر او را ملاقات كنى خواهى ديد مانند گاو نر است در حال گرداندن شاخش، او سوار مركب تند خو مى‌شود و مى‌گويد كه آرام است.

ثول

انثيال: ازدحام و پى در پى به سرعت آمدن. از اين مادّه فقط دو مورد در «نهج» يافته است، آنحضرت در وصف آنانكه براى بيعت به سوى آنحضرت ريختند چنين فرموده: «فما راعنى الّا و الناس كعرف الضبع إلىّ ينثالون علىّ من كلّ جانب حتى لقد وطى‌ء الحسنان» خ 3، 49. يعنى: پس از قتل عثمان مرا مرعوب نكرد مگر آنكه‌