واقع، آن است كه وى همان كورُش هخامنشى است. وى در مسير فتوحاتش در غرب آسياى صغير، به منطقه‌اى به نام ايونيّه رسيد كه مشرف بر تنگه داردانل و درياى اژه‌[1] است. اين منطقه داراى جزاير و شبه جزيره‌هايى در نزديكى ساحل است. هنگامى كه كورُش در ساحل درياى اژه بود، دريافت كه ساحل اين دريا پُرچين و شكن است. همانجا كه آب دريا وارد خشكى مى‌شود؛ نظير خليج هرمس و مندريس بزرگ و كوچك ... خليج از مسير 120 كيلومتر در دل دريا نفوذ كرده است و كوههاى بللورى از شرق به غرب آن را احاطه كرده‌اند به گونه‌اى كه شكل چشمه به خود گرفته است و رود «غديس» با آبهاى گل‌آلود و همراه با موادّ مذاب آتشفشانى و خاك سرخ، از فراز فلات آناتولى به آن مى‌ريزد ... هنگامى كه كورُش نزد «سارد» در نزديكى ازمير فرود آمد، با دقّت در خورشيد نگريست و دريافت كه در اين خليج كه كاملًا شبيه يك چشمه بود، غروب كرد ... و سرخى غروب با گِل سرخ و سياهى كه از رودخانه غديس به خليج ازمير مى‌ريخت، درآميخت ... شايد اين همان چشمه گل آلود و تيره‌رنگى باشد كه در قرآن از آن ياد شده است.[2]

اشتباهات تاريخى‌

برخى بر اين پندار رفته‌اند كه قرآن دچار اشتباهات تاريخى است! و همين كاستى كافى است تا آن را از وحيانى بودن ساقط كند؛ چرا كه در وحى اشتباه رخ نمى‌دهد.

اينان تلاش كرده‌اند تا براى اين پندار دليلى بيابند، ليكن نه تنها دليلى نيافته‌اند، بلكه دچار لغزش و ناكامى شده‌اند؛ زيرا دليلى كه بر مدعاى خود اقامه كرده‌اند، توهّمى بيش نيست و نشانگر نادانى آنان نسبت به قرآن و اصطلاحات خاص آن است!

مسئله هامان‌

از جمله اوهامى كه به ذهن ايشان آمده، مسئله هامان است. كسى كه وزير يا كسى از مسئولان بلندپايه دربار فرعون بود و نامش در چند جاى قرآن پس از نام فرعون‌

[1] . امروزه درياى اژه بخشى از سواحل تركيه فعلى و در كناره درياى مديترانه است.

[2] . مفاهيم جغرافية، 243- 244.