حركت تفسير در چهارچوب‌هاى متقن و مشروع جريان مستمر يابد.

ايشان ذيل عنوان تفسير و تأويل و بررسى نسبت آن دو، بحث مفصلى پيرامون عدم توفيقى بودن تفسير بيان مى‌كنند. وى با بررسى برخى از روايات عامه مبنى بر احتياط برخى صحابه نظير ابوبكر و عمر از تفسير برخى آيات قرآن، آن‌ها را بر عدم اطلاع و آگاهى صحابه مذكور از دانش تفسير حمل و مستند به روايات ديگر تأكيد مى‌كند كه عمده علماى سلف در تمام عرصه‌ها به تفسير قرآن اشتغال داشته‌اند.

استاد معرفت در تأويل قرآن به معناى دفع شبهات پيش آمده از طريق ارجاع آيات متشابه به محكمات قرآن و سنت نبوى و عقل رشيد نيز به توقيفى نبودن اين علم معتقد هستند. به نظر ايشان روايت وارده از حضرت‌ على‌ (ع) كه در آن راسخان در علم را كسانى دانسته‌اند كه به جاى ورود در عرصه تفسير به جهل خود اعتراف مى‌كنند،[1] منصرف به متشابه در صفات الهى كرده و اين‌كه راسخ در علم در موضوعِ صفات الهى، تنها به توصيفات خدا از خود بسنده كرد و به جهل خود اعتراف مى‌كند، اما درباره آيات متشابهى كه جهل به آن‌ها سزاوار راسخان در علم نيست، بر اين باورند كه آنان بايد به فهم آيات متشابه اهتمام ورزند.[2]

استاد معرفت همچنين در تأويل- به معناى استخراج قواعد كلى از آياتى كه در موردى خاص نازل شده‌اند و تطبيق آن‌ها بر مصاديق جديد- به عدم انحصار اين دانش به اهل‌بيت (ع) اعتقاد دارند. به نظر وى مفسران بايد در سايه‌سار تعليمات اهل‌بيت، چهارچوب‌ها و معيار و شرايط كشف اين پيام‌هاى عام و گسترده قرآن را پيدا كرده و در موارد مشابه خود به تأويل آيات اهتمام كنند.[3]

خلاصه و نتيجه‌گيرى‌

بنا بر آن‌چه گذشت، امامان معصوم (ع)، جانشين و نَفْس پيامبر اكرم (ص)

[1] . نهج البلاغه، خطبه اشباح، ص 91.

[2] . التفسير و المفسرون، ج 1، صص 45- 44.

[3] . همان، ج 1، صص 30- 29.