و كلام بشر بن حازم:

جايز نيست.

بنابراين «الصابئون»- چون قبل از دخول إنّ و بعد از آن مفهوم تفاوت نمى‌كند- به خاطر عطف به موضع رفع، مرفوع است.

ج- لكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ‌ (نساء/ 162) در اين آيه شريفه نصب مقيمين- در حالى كه طرفين آن مرفوع است- قطعاً به خاطر مدح و اختصاص است؛ و اين چيزى است كه در لغت شايع است و در كلام خداوند هم نظير دارد، آن‌جا كه فرمود: وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذا عاهَدُوا وَ الصَّابِرِينَ فِي الْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حِينَ الْبَأْسِ أُولئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ‌ (بقره/ 177) سيبويه در باب «ما ينتصب فى التعظيم و المدح» مى‌گويد: شنيديم بعضى از عرب‌ها مى‌گويند: «الحمدلله ربَّ العالمين» به نصب رب، از يونس در اين مورد سؤال كردم، نظرش اين بود كه اين وجهى صحيح در عربيت است.[1] وى مى‌گويد: و از اين قبيل است «و المقيمين و الصابرين» كه براى مدح منصوب شده‌اند و اين در عربى بابى شايع است. وى در اين مورد به تفصيل سخن گفته است. نظر ابوعبيد نيز همين است و بر اثبات رأى خود شواهدى از شعر عرب اقامه كرده است. (ابن قتيبه، 1393 ق، ص 53)

د- فَيَقُولَ رَبِّ لَوْ لا أَخَّرْتَنِي إِلى‌ أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ (منافقون/ 10)

در اين مورد كه چرا «اكن» با اين‌كه به «فاصدق» معطوف است، مجزوم آمده است؛ بايد گفت: اين از قبيل عطف بر توهم است كه در زبان شايع است، چنان‌كه در قول شاعر آمده است:

كه «استدرج» بر موضع «أُصالِحُكم»- به توهم آن‌كه قبلش لعلى نباشد- جزم شده است. چون بايد گفت: «فأبلونى بليتكم اصالحكم (به سكون ح) و استدرج» (همان، ص 56) فراء در

[1] . سيبويه آراء يونس را محترم مى‌داشت و حجت مى‌دانست.