مسلمانان فاتح و روميان در سال 14 ه. ق.، جنگى در زمان مروانيان، جنگى ميان مسلمانان و صليبيان در سال 519 ه. ق. و جنگ تاتارها و سپاه مسلمانان در سال 702 ه. ق.

در عهد سلطان الناصر محمد بن قلاوون- «نقشه شماره 38».

(1)

مرجح:

(به فتح اول و سكون دوم و كسر جيم)، در راه هجرت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله از اين مكان نام برده شده است.

(2)

مرحب:

راهى است كه از مدينه به خيبر مى‌رود و راويان در اخبار غزوه خيبر از آن نام برده‌اند. دژ مرحب يكى از دژهاى خيبر بوده و اين راه منسوب به آن است. در اين غزوه راهنماى مسلمانان از سه راه «حزن»، «شاش» و «حاطب» اسم برد، اما پيامبر صلّى اللّه عليه و آله عبور از آنها را نپسنديد.[1]

(3)

مرخ (ذو مرخ):

ياقوت مى‌نويسد: وادى‌اى است سرسبز و خرّم و پردرخت، واقع در ميان فدك و وابشيه. درباره فدك، در گذشته توضيحاتى داديم، اما وابشيه، ياقوت از آن به صورت «وابش» ياد كرده و گفته است: وادى‌اى است در راه شام، نزديك الحجر و روبه‌روى وادى القرى.

(4)

مردان:

(به فتح اول و سكون دوم)، ياقوت مى‌نويسد: مسجد ثنيّه مردان، واقع در ميان مدينه و تبوك، يكى از مسجدهاى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله در غزوه تبوك است؛ ممكن است همان مسجد ثنيه مدران باشد كه قبلا درباره آن مطالبى آمد.

(5)

مرطوم:

در سند تيولى كه پيامبر آن را به تميم الدارى داد، از اين مكان نام برده شده است. پژوهشگران معتقدند، آن همان محلّ «رامة الخليل» مى‌باشد كه در يك و نيم ميلى شمال شهر الخليل واقع است.

[مرقد پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله:

عمر بن عبد العزيز در قرن اول هجرى، به دستور وليد بن عبد الملك، خانه‌هاى دختر و همسران پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله را به مسجد ضميمه كرد و در اطراف مرقد، يك ديوارى ضلعى ساخت و به واسطه يك ديوار پنج ضلعى ديگر، از خارج آن را احاطه كرد تا آنكه‌

______________________________
(1). مرحب نيز نام يكى از جنگجويان يهود خيبر است كه در جنگ خيبر به دست على بن ابى طالب عليه السّلام كشته شد.

[1] . مرحب نيز نام يكى از جنگجويان يهود خيبر است كه در جنگ خيبر به دست على بن ابى طالب عليه السّلام كشته شد.