رودخانه‌اى است. به قول ديگر: ميان رود حيره تا نجف و تا كسكر را سدير مى‌گفته‌اند.

(1)

سدير و خورنق:

دو قصر بوده‌اند در عراق متعلّق به منذريان.

(2)

سديره:

مصغّر «سدره»؛ ياقوت مى‌گويد:

آبى است ميان جراد و مروّت، در سرزمين حجاز. زمانى كه حصين بن مشمت خدمت پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله آمد و اسلام آورد، آن حضرت اين آب را با چند آب ديگر به اقطاع وى داد.

(3)

سراة:

(به فتح سين)، جمع غير قياسى «سرىّ» است. به گفته سيبويه: اسمى است كه براى جمع وضع شده و مفرد ندارد؛ مانند «بقر» و «رهط». سراة در عربستان عبارت است از منطقه كوهستانى واقع در جنوب طائف تا نزديك آبها در جنوب عربستان سعودى.

(4)

سردد:

(به ضمّ اول و سكون دوم و ضمّ دال اول)، در شعر پوزش‌خواهانه ابو سفيان بن حارث از محضر پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله، اين نام ذكر شده و گمان مى‌رود در سرزمين يمن باشد.

(5)

سرر:

(به كسر اول و فتح دوم)، محلّى است كه ناف پيامبران در آنجا بريده شده است.

ياقوت مى‌نويسد: در چهار ميلى مكه است. در برخى احاديث آمده است كه: در مأزمان منا است و در آنجا درخت بزرگى وجود دارد. ابن عمر گويد: در زير اين درخت ناف هفتاد پيامبر را بريده‌اند. بعضى از محدثان آن را به ضمّ سين و بعضى به فتح آن خوانده‌اند. اما گفته‌اند كسر آن درست‌تر است.

(6)

سرغ:

(به فتح اول و سكون دوم و به قولى به فتح اول و دوم)، گروهى آن را آخرين نقطه از اعمار و توابع مدينه دانسته‌اند و بعضى گفته‌اند: آخر شام و اول حجاز و در وادى تبوك است.

دباغ در جلد اول كتاب «بلادنا فلسطين» مى‌نويسد: سرغ، همان المدوّره فعلى است كه مركز مرزهاى ميان اردن و عربستان سعودى، از راه حارة عمار مى‌باشد. در همينجا بود كه عمر به شخصى برخورد كرد و آن شخص او را از شيوع طاعون در شام خبر داد. مالك روايت كرده كه عمر بن خطاب رهسپار