شرح‌

قوله (ع): ليس للَّه على خلقه ان يعرفوا:

بيان آنست كه بشر بر حسب حكم خرد بر او واجب و لازم نيست كه آفريدگار را بشناسد قبل از اينكه وسايل معرفت و شناخت را براى او آماده و ميسر نموده باشد زيرا تكليف بامرى است كه زياده بر طاقت بشرى بوده.

و معرفت آفريدگار بطور اجمال و ابهام گر چه در كمون و فطرت بشر نهاده شده ولى كفايت نمى‌نمايد و نيروى فطرت وسيله‌اى است كه چنانچه آفريدگار وحدانيت كبريائى او براى او تشريح شود قدرت فهم و درك و تصديق آن را داشته باشد.

قوله (ع): و للخلق على اللَّه ان يعرفهم:

از جمله صفت ربوبيت ساحت كبريائى آنست كه به بشر وحدانيت و صفات كبريائى خود را اعلام فرمايد و بآنان بشناساند و آنان را باداء وظايف عبوديت آشنا سازد و اينكه زندگى بشر ابدى است و اختصاص بزندگى در دنيا ندارد و بمنظور تحصيل كمال زندگى خودشان را بپايان بايد برسانند.

بديهى است معرفى مقام ربوبى و صفات كبريائى محتاج باعزام رسول و تعليم و بناگذارى مكتب توحيد در جهان است.

خلاصه لازم صفت ربوبى آنست كه بشر را بسوى كمال و فضيلت كه غرض‌