بنمايد، و نسبت چنين كتابى به او در درجه اوّل اهانتى به خود او بشمار مى‌آيد. لذا هيچ كس نتوانسته است نسبت اين كتاب را به او ثابت كند[1].

ج. حاج آقا بزرگ تهرانى مى‌گويد: ظاهر اين است كه مؤلف حقيقى رجال ابن غضائرى، يكى از معاندين نسبت علماى شيعه بوده است و مى‌خواسته به هر صورت نسبتهاى ناروا به آنان دهد. لذا اين كتاب را تأليف كرده و برخى گفته‌هاى ابن غضائرى را به آن وارد كرده تا از اين راه سخنان نارواى خود را اعتبار دهد[2].

بنا بر اين بجاى اينكه بگوئيم كتاب سليم جعلى است، بايد بگوييم كتاب ابن غضائرى جعلى است و بدست مخالفين جعل شده و به ابن غضائرى نسبت داده شده تا بدين وسيله به امثال كتاب سليم و ساير مدارك و رجال شيعى ضربه زده شود[3].

با يك دقت نظر روشن خواهد شد كه سبك رجال ابن غضائرى به سبك كتب رجالى عامه شباهت دارد و به همان اندازه روش تأليف آن از كتب رجالى شيعه فاصله دارد.

د. بر فرض ثبوت كتاب رجال، نظريات موجود در كتاب منسوب به ابن غضائرى مورد اعتنا نيست چرا كه فورا اقدام به تضعيف مى‌كرده و نسبت به بزرگان شيعه شناخت درستى نداشته است، و كمتر كسى از اشكال‌تراشى او در امان مانده است. اگر بنا باشد به گفته‌هاى او اعتنا كنيم بايد اكثر كتابهاى حديثى مشهور را كنار بگذاريم.

از سوى ديگر او بسيارى از آنچه اشكال حساب نمى‌شود را مايه نقد قرار داده، و بعبارت ديگر مبانى او از نظر رجالى مورد قبول نيست. لذا اكثر گفته‌هايش با سخن ديگران مخالف است و هر كس آن را ديده ردّ كرده است‌[4].

اشكال ابن غضائرى و جواب آن‌

در اين بخش كلام ابن غضائرى را در اشكال به كتاب سليم نقل مى‌كنيم و از جوانب مختلف به جواب آن مى‌پردازيم.

[1] الذريعة: ج 4 ص 290.

[2] الذريعة: ج 10 ص 89. المشيخة: ص 36.

[3] معجم رجال الحديث: ج 1 ص 102.

[4] الرواشح السماوية: ص 111. تنقيح المقال: ج 1 ص 57 و ج 2 ص 53. فرائد الاصول: ص 334.

اعيان الشيعة: ج 5 ص 50. تهذيب المقال: ج 1 ص 86.