بيان اوّل بودن كتاب سليم‌

اوّلين كسى كه در تاريخ اسلام اقدام به تأليف نموده سليم بن قيس است، و با دقّت در شرائط اجتماعى سالهاى اوّل بعد از رحلت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله معلوم مى‌شود كه در موضوع معارف و تاريخ هيچ كتابى قبل از كتاب سليم در آن عصر تأليف نشده است.

براى اثبات اين مطلب، توجّه به آنچه در تاريخچه تأليف اين كتاب در قسمت اوّل ذكر شد روشن مى‌كند كه زمان و مكانى كه سليم در آن اقدام به اين تأليف نموده از هر جهت استثنائى بوده و اوّلين فرصتى بوده كه مؤلف دست به اين اقدام بزرگ زده است. گذشته از آن، دو جنبه ديگر را هم مورد بررسى قرار مى‌دهيم:

1. گواهى اهل خبره به اوّل بودن كتاب.

2. بررسى مناقشات در اوّل بودن كتاب.

كلمات علما در اوّل بودن كتاب‌

علمايى كه ذيلا سخنان ايشان ذكر مى‌شود همگى اهل خبره در كتابشناسى و علم رجال و تاريخ هستند.

1. شيخ ابن نديم مى‌گويد: «اوّلين كتابى كه براى شيعه ظاهر شده كتاب سليم بن قيس هلالى است»[1].

2. شيخ نعمانى مى‌گويد: «در بين همه اهل علم و راويان حديث ائمّه عليهم السّلام اختلافى نيست كه كتاب سليم بن قيس هلالى از بزرگترين و قديمترين كتابهاى‌

[1] فهرست ابن نديم: ص 275.