بخش اول: مباحث زيربنايى بحث ولايت‌

فصل اول: انسان، آزادى، عبوديت‌

1. انسان در اسلام‌

تفسير انسان، تفسير تاريخ، تحليل حوادث حال و گذشته و آينده، تفسير طبيعت، تبيين همه‌ى علائقى كه انسان را با دنياى بيرون از وجود او- جهان، انسانها، اشياء- مرتبط مى‌كند، و نيز فهم و درك آدمى از وجود خود و خلاصه همه‌ى چيزهايى كه نظام ارزشى جامعه را مى‌سازد، و آن را بر اداره‌ى مطلوب خود قادر مى‌كند، همه و همه از اين جهان‌بينى الهى ريشه و مايه مى‌گيرد و منشعب مى‌شود. در انديشه‌ى الهى اسلام همه‌ى هستى آفريده‌ى خداست و جلوه‌گاه علم و قدرت او و پوينده بسوى اوست، و انسان برترين آفريده و جانشين اوست.

انسان مى‌تواند با استخراج گنجينه‌هاى استعداد- كه در نهاد اوست- خود را و جهان را كه براى او آفريده شده به زيباترين وجهى بسازد و بيارايد، و با دو بال علم و ايمان به عروج معنوى و مادى نائل آيد، و مى‌تواند با تضييع يا به انحراف كشاندن اين استعدادها جهنمى از ظلم و فساد در جهان بيافريند. چراغ هدايت بشر ايمان او به خدا و تسليم او در برابر امر و نهى الهى است ... پيغمبران مردم را به بندگى خدا- كه پتكى بر سر خودخواهى و برترى‌جوئى است- فرا خواندند، و آئينى كه بهشت صفا و آرامش را حتى پيش از بهشت اخروى به بشر ارزانى مى‌داشت بدو عرضه كردند، و او را به مهار كردن‌