ولايت فقيه؛ تقليدى يا تحقيقى‌

از آن جهت كه مسأله ولايت فقيه دنباله بحث امامت است لذا گاهى گفته مى‌شود اين مسأله از «مسائل كلامى» و از مباحث مربوط به «علم كلام» است. علم كلام، در معناى خاصّ آن، علمى است كه به مباحث مربوط به اصول دين، يعنى مباحث مربوط به خدا و نبوّت و معاد مى‌پردازد. پس از اثبت نبوّت در علم كلام، اين سؤال پيش مى‌آيد كه «بعد از پيامبر اسلام مسأله رهبرى و جامعه اسلامى چه مى‌شود؟» و بدنبال اين سؤال بحث امامت مطرح مى‌گردد و شيعه بر طبق ادلّه‌اى كه دارد حقّ رهبرى جامعه را پس از پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله با امام معصوم مى‌داند. بدنبال اثبات امامت امام معصوم اين سؤال مطرح مى‌شود كه «در زمانى مثل زمان ما كه عملا دسترسى به امام معصوم وجود ندارد تكليف مردم و رهبرى جامعه اسلامى چيست؟» و بدنبال اين سؤال است كه بحث ولايت فقيه مطرح مى‌شود. از آن‌جا كه مشهور است «تقليد در اصول دين جايز نيست» برخى تصوّر كرده‌اند كه چون مسأله ولايت فقيه به ترتيبى كه گفته شد از مباحث اصول دين و علم كلام است بنابراين مانند بحث اثبات وجود خدا و يا نبوّت پيامبر، اين بحث هم يك مسأله‌اى است كه هر كسى خودش بايد برود تحقيق كند و خلاصه اين‌كه تقليدى نيست.

امّا واقعيت اين است كه چنين تصوّرى درست نيست و در اين رابطه بايد بگوييم كه اوّلا اين‌گونه نيست كه هر مسأله‌اى كه از مسائل علم كلام و از فروعات مربوط به اصول دين باشد تقليد در آن جايز نيست و حتما هر شخصى خودش بايد با دليل و برهان معتبر آن را اثبات كند بلكه بسيارى از مسائل كلامى وجود دارد كه مردم بايد در آن تقليد كنند و ببينند كسى‌كه صاحب‌نظر در آن زمينه است چه مى‌گويد. مثلا مسأله سؤال شب اوّل قبر