صورتى‌كه خود مردم به حكومت وى تمايل نشان دهند دست به تشكيل حكومت خواهد زد. در اين مورد هم نظير همه احكام و دستورات الهى، مردم مى‌توانند به اختيار خودشان آن را بپذيرند و اطاعت كنند و مى‌توانند هم نافرمانى كرده سرپيچى نمايند. البتّهخ مردم در طول تاريخ ملزم و مكلّف بوده‌اند كه به حاكميت الهى و حكومت پيامبران و امامان تن دهند و حق حاكميت آنان را به رسميت شناخته بپذيرند و اگر نپذيرفته‌اند در پيشگاه خداوند گناه‌كار و معاقب خواهند بود.

بررسى و نقد دو نظر ديگر

كسانى كه معتقدند در زمان غيبت امام زمان عليه السّلام مردم به نوعى در مشروعيت بخشيدن به حكومت اسلامى و حاكميت فقيه (يا در اصل مشروعيت حاكميت فقيه و يا در تعيين مصداق آن) نقش دارند مطالبى را دراين‌باره مطرح كرده‌اند. از جمله اين‌كه گفته‌اند در زمان غيبت امام زمان عليه السّلام در اسلام هيچ قانون و حكمى در مورد حكومت بيان نشده بلكه اين از مواردى است كه به عهده خود مردم گزارده شده است. در توضيح بيشتر اين سخن بايد اشاره كنيم كه در احكام شرعى مواردى وجود دارد كه حكم آنها از طرف خود شارع بيان شده و يكى از احكام پنج‌گانه (وجوب، حرمت، استجباب، كراهت، اباحه) به آن اختصاص يافته است، امّا مواردى هم وجود دارد كه هيچ حكمى از طرف شارع در مورد آنها به ما نرسيده و آيه و روايتى درباره آن نداريم؛ در اين‌گونه موارد معمولا فقها طبق اصول و قواعد خاصّى كه دارند مى‌گويند چيزهايى كه حكم آنها از طرف خداوند به ما نرسيده و امر و نهى در مورد آن وجود ندارد مباح است يعنى فعل و تركش مساوى است و رجحانى ندارد و هر طور كه خودتان مايليد مى‌توانيد رفتار