حقوق ديپلماتيك و آداب كنسولى، قواعد رفتارى و ارتباط گيرى كشورها و نمايندگان آنها را بيان مى‌كند.[1] بنابراين، علم سياست و حقوق در موضوع كاملا به هم مرتبط هستند. در عصر حاضر، واقعا حقوق و حكومت مفاهيمى جدايى‌ناپذير بوده و همه‌ى نهادها يك جنبه‌ى حقوقى و نيز يك جنبه‌ى سياسى دارند؛ البته بايد در گسترش عرصه و دامنه‌ى مطالعات حقوقى به حوزه‌ى سياست، محتاط بود و تا جايى پيش رفت كه دقيقا به مسايل علم سياست مربوط باشد.[2]

تاريخ و علم سياست‌

اگر تاريخ را رخساره‌ى رخدادهاى گذشته و نمايى از تغييرات و تحولات حيات انسانى بدانيم، بررسى پديده‌هاى اجتماعى و سياسى به صورت وسيع و اجتناب‌ناپذيرى تحت تأثير همين تعريف، رنگ تاريخى به خود مى‌گيرند. بايد توجه داشت كه بخش عمده‌اى از مطالعات سياسى را رويدادها و حوادث تاريخى تشكيل مى‌دهند؛ چرا كه جهان در حال شدن است و علل بسيارى از حوادث و رخدادهاى آينده را بايد در حوادث گذشته جستجو كرد؛ چنانچه در پى‌جويى علل و عوامل پيدايش انقلاب اسلامى ايران در سال 1357، مطالعه تاريخ حوادث يكصد ساله اخير، يعنى از آغاز نهضت تنباكو (نقطه‌ى عطف ورود فعال علما به ميدان سياست و حكومت) ضرورى است، هرچند به لحاظ ماهيت اسلامى انقلاب، بايد دامنه مطالعه را به پيدايش اسلام، تعاليم اسلامى، مبارزه‌ى تشيع و نهضت جاويدان كربلا كشاند و ناگزير به دليل نقش‌آفرينى استعمار كهنه و نو در جامعه‌ى ايران، لازم است روند استعمار و نفوذ آن به ساير سرزمين‌ها و مقاومت ايرانيان مسلمان در مقابل موج استعمار و نقش عوامل داخلى و خارجى در نفوذ دولت‌هاى سلطه‌گر غربى بر شئونات اين ملت، در قرن بيستم، مورد دقت قرار گيرد. از سوى ديگر پديده‌هاى سياسى نيز به مرور زمان جنبه تاريخى پيدا مى‌كنند؛ بنابراين بسيارى از سياستمداران بزرگ جهان، همان تاريخ‌سازان آينده به شمار مى‌روند.

[1] - رجوع كنيد به: دكتر سيد جلال الدين مدنى، پيشين( صص 62، 57).

[2] - عبد الرحمن عالم، پيشين، ص 79.