كه آن ليله مباركه در ماه مبارك رمضان است و شب قدر نيز در همين ماه قرار دارد، پس شب قدر ظرف نزول قرآن كريم است.

از طرفى قرآن كريم در دوران نبوت 23 ساله پيامبراكرم‌صلى الله عليه و آله و سلم نازل شده است، چنان‌كه عده‌اى به آن حضرت اعتراض كردند كه چرا قرآن يكباره و به صورت دفعى نازل نمى‌شود: لولا نزّل عليه القرءان جمله وحده (1)، پس قرآن يكجا نازل نشده و به صورت تدريجى تنزيل يافته است. خداى سبحان هم اين امر را امضا كرده است: كذلك لنثبّت به فؤادك و رتّلناه ترتيلا. (2) بر اين اساس، از سويى همه قرآن در شب قدر و در ماه مبارك رمضان نازل شده و از سوى ديگر، براساس تاريخ قطعى اسلام، قرآن كريم طى 23 سال نازل شده است، چنان‌كه آيات ديگرى نيز بر نزول تدريجى قرآن دلالت دارد.

مطلب ديگر اينكه به يقين اختلاف در نزول، به تناقض منتهى نمى‌شود و حتمًا راه حلى براى آن وجود دارد، زيرا چنين اختلافى در قرآن كريم وجود ندارد: لو كان من عند غير اللّه لوجدوا فيه اختلافاً كثيرا. (3) طائفه‌اى از ادله قرآنى نشان مى‌دهند كه قرآن به صورت دفعى نازل‌

______________________________
1- سوره فرقان، آيه 32.

2 همان.

3 سوره نساء، آيه 82.