ديدگاه قاضى شوكانى‌

قاضى شوكانى نيز درباره يزيد مى‌گويد:

لقد أفرط بعض أهل العلم كالكرامية ومن وافقهم في الجمود على أحاديث الباب حتى حكموا بأنّ الحسين السبط رضي اللَّه عنه باغ على الخمّير السكّير، الهاتك لحرمة الشريعة المطهّرة، يزيد بن معاوية لعنهم اللَّه، فيا للَّه العجب من مقالات تقشعرّ منها الجلود؛[1]

كسانى از اهل علم كه به شورشى بودن حسين (فرزند دختر رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله‌) حكم كرده‌اند، زياده روى نموده‌اند. او بر شراب خوار و كسى كه حرمت خانه الهى را هتك نمود؛ يعنى يزيد، قيام كرد. پس جاى شگفتى است از گفتارهايى كه بدن را به لرزه مى‌اندازد.

قاضى شوكانى با اين سخن اشاره‌اى دارد به ديدگاه افرادى مثل عبدالمغيث بن زهير حنبلى بغدادى و يا ابن عربى مالكى كه پيش‌تر ديدگاه آن‌ها را بيان كرديم.

موضع گيرى‌هاى ضد و نقيض‌

نكته قابل ذكر، اختلاف نظر و موضع‌گيرى‌هاى ضد و نقيضى است كه از برخى علماى اهل سنّت سر زده است. براى مثال، آن سان كه نقل كرديم، ابن حجر مكّى در شرح القصيدة الهمزية، يزيد را ملامت و سرزنش مى‌كند؛ ولى در كتابى ديگر به نام الفتاوى‌ الحديثيه‌[2] در قاتل بودن يزيد و اين‌كه شهادت سيّدالشهداء عليه السلام به دستور او باشد، ترديد مى‌كند؛ بلكه مى‌خواهد منكر آن نيز بشود.

ذهبى نيز به اين تناقض‌گويى دچار شده است. وى در جايى با نوعى بى‌طرفى‌

[1] - ر. ك: نيل الاوطار: 7/ 362

[2] - الفتاوى‌ الحديثيه: 193