امانى. سرتاسر وجودت اميد است چون با يأس جنگيده‌اى و او را نابود كرده‌اى. مبادا تصور كنى مورد عنايت و رحمت حق قرار نگرفتى و خدايت تو راتحويل نگرفت، كه اين خود از وساوس شيطان است.

اگر به عقبه خود مى‌نگرى و تاريكى مشاهده مى‌كنى، بدان كه صاحبخانه فرمود: «يا عبادى الذين اسرفوا على انفسهم لا تقنطوامن رحمة اللّه ان اللّه يغفر الذنوب جميعا»[1] خصوصا كه اكنون جزء مهمانان اويى. حضرت على (ع) فرمود: «حج‌كننده و عمره‌كننده مهمان خداوند است و بر خداوند متعال است كه مهمانش را اكرام كند و او را مشمول آمرزش خود قرار دهد.»

مگر مى‌شود كريم بنده‌نواز تو را به خانه‌اش دعوت كند و به وعده غفران عمل نكند؟ بيت‌اللّه محل شناخت و عرفان است. خود را بشناس و بسنج كه با خوبيها و نيكيها چقدر فاصله دارى و چقدر نزديكى. وقتى خود را شناختى، ربّ خود را مى‌شناسى. اگر در وجودت پليديها و بديها حاكم بوده و تو بدان تربيت شده‌اى، بدان ربّ تو شيطان بوده و تحت تربيت شيطان قرار داشته‌اى و بيهوده خود را تربيت شده خداوند نپندار. اما اگر وجودت با خوبيها و فضايل شكل گرفته، بدان ربّ تو خدا بوده كه چه خوب مربى و تربيت‌كننده است. «من عرف نفسه فقد عرف ربّه.»

در اين سرزمين بايد فضيلتهايى را كه رذايل، آنها را در وجودت منزوى و مخفى كرده است پيدا و غبار از آنها بزدايى و خوشا به حالت كه اين چنين باشى.

[1] - زمر، آيه 53.