احكام تطبيقى‌

يكى از مسائلى كه در نماز جماعت مكّه و مدينه مشهود است و گاه براى زائران ايجاد مشكل مى‌كند، عبور از مقابل نمازگزاران است كه مورد اعتراض و بعضا ضرب و شتم قرار مى‌گيرند. لذا افرادى كه متوجه اين معنى هستند اگر در مسير حركت خود متوجه نمازگزارى شدند، از چند قدم جلوتر حركت كنند و اگر صف جماعت باشد، صبر كنند تا نماز تمام شود و صفوف بر هم بخورد.

خوددارى از عبور در مقابل نمازگزار بسيار مفيد و مطلوب است و عدم رعايت آن، اسائه ادب نسبت به نماز محسوب مى‌شود؛ چنان كه در روايات ما نيز وارد شده است. ولى بعضى از فِرَق مسلمانان پا را از اين فراتر گذاشته و در مواردى عبور از مقابل نمازگزار را حرام و حتى نماز را هم باطل مى‌دانند.

به اعتقاد شيعه و سنّى، مستحب است نمازگزار در مقابل خود (بعد از محل سجده) چيزى (مثل عصا) قرار دهد تا فاصله‌اى باشد ميان او و كسى كه از مقابلش عبور مى‌كند و در كتابهاى هر دو مذهب روايتى از پيامبر اكرم (ص) به اين مضمون نقل شده است كه: پيامبر اكرم هنگام نماز «عصا» يا چيزى نظير آن را بين خود و قبله قرار مى‌دادند تا فاصله باشد ميان او كسى كه از مقابلش مى‌گذرد.

ولى اهل سنّت به دنبال اين حكم گفته‌اند اگر كسى چنين حائلى را بين خود و قبله قرار دهد در صورتى كه كسى از مقابلش بگذرد تا جايى كه مى‌تواند بايد مانع از عبور او شود و اگر عابر در رفتن و عبور خود اصرار ورزيد، با او بجنگد چون او شيطان است.

از آنجا كه آنان اين حكم را بسيار جدى مى‌گرفتند در گذشته زد و