عدم حضور پارادايم اسلامى مجموعه‌اى از مباحث با رنگ فلسفى ارائه مى‌شوند كه توان ورود مستقيم به واقعيت جهت تغيير ندارند. لذا، براساس تجربيات شخصى و گروهى انديشمندان مسلمان به ارائه الگوهاى نظرى خاص از اسلام پرداخته مى‌شود كه چون اتفاق نظر به آنها وجود ندارد، اولًا توسط رقباى خود در چارچوب معرفت اسلامى تضعيف مى‌شوند و ثانياً در هنگام ورود به واقعيت از تمايلات، تعصبات و تجربيات شخصى استفاده مى‌نمايند كه اعتبار خود را از دست مى‌دهند.

اگر چه براساس مجموعه مباحث در فلسفه اجتماعى و سياسى انديشمندان مسلمان مى‌توان به عناصر پارادايمى (مانند اصالت جبر اختيار، اصالت عينيت و ذهنيت، اصالت قانون عام متافيزيكى و ...) پى برد ولى تا زمانى كه در يك ارتباط سازمان توسط اجتماعاتى از انديشمندان مسلمان در قالب يك پارادايم مشخص ارائه نشوند، ضمانت اجرايى بر طراحى نظام اجتماعى ندارند. فقدان پارادايم مشخص اسلامى به عنوان مبناى نظريه سازى باعث شده است كه افراد و گروههايى از متفكرين اسلامى برحسب حساسيت در برقرارى نظام اجتماعى به طرح شيوه‌هايى از اداره نظام اجتماعى بپردازند كه به ناچار از الگوهاى رايج مانند دموكراسى غربى اقتباس مى‌نمايند. از آنجائيكه عناصر پارادايمى ديدگاه اثباتى با مردم‌سالارى دينى در مبنا با يكديگر اختلاف اساسى دارند. لذا اين شيوه ارائه نظريه‌پردازى نمى‌تواند به يك ثبات اجتماعى متكى بر عناصر اساسى دين منجر شود.