باشند، به فتواى فقيهان شيعه و برخى از فقيهان بزرگ اهل سنّت جايز است. شايد حديث اخير درباره برهه‌اى باشد كه اهل بغى داراى تشكيلات منجسم هستند.

ب) تفاوت سيره مهدوى و علوى در نبرد با اهل بغى‌

پيش از اين توضيح داده شد كه امام على عليه السّلام در جنگ با اهل جمل از به اسارت گرفتن همسر و فرزندان اهل جمل منع فرمودند و در پاسخ به اصرار سپاهيان فرمودند كدام يك از شما عايشه را سهم خود برمى‌گيرد و نيز آن حضرت از غنيمت گرفتن اموال آنان خوددارى كردند تا جايى كه يكى از اصحاب جمل غذايى را كه در ديگ خود در حال طبخ بود، به زمين ريخت و آن را از ياران امام على عليه السّلام بازپس گرفت و نيز امام عليه السّلام در همان جنگ فرمان داد مجروحان و زخميان كشته نشوند و از تعقيب فراريان خوددارى شود. در كنار اين مجموعه از روايات و گزارش‌هاى تاريخى، دسته‌اى ديگر از احاديث وجود دارند كه سيره امام على عليه السّلام را هم‌راه با گذشت و منّت معرّفى كرده‌اند، بدين معنا كه اگر امام على عليه السّلام مى‌خواستند، مى‌توانستند در نبرد با اهل بغى با شدّت و صلابت بيشترى رفتار كنند. بنابراين، در صورتى كه دليلى بر بخشش و مدارا نباشد و امام گذشت را صلاح نداند، حكم اوّليه جواز كشتن و به اسارت و غنيمت گرفتن است.

از جمله رواياتى كه بر اين مطلب دلالت دارند، عبارتند از:

1. امام باقر عليه السّلام در حديث صحيحى مى‌فرمايد:

لولا أنّ عليا عليه السّلام سار فى أهل حربه بالكفّ عن السبى و الغنيمة للقيت شيعته من الناس بلاء عظيما ثم قال: و اللّه سيرته كانت خيرا لكم ممّا طلعت عليه الشمس؛ 80

اگر على عليه السّلام از به اسارت گرفتن و غنيمت گرفتن اموال ستيزه‌جويانش چشم نپوشيده بود، شيعيانش از مردم آزارهاى بزرگى مى‌ديدند. سپس ادامه دادند: به خدا سوگند! رفتار آن حضرت براى شما از آن‌چه خورشيد بر آن مى‌تابد بهتر بود.

2. عبد اللّه بن سلمان مى‌گويد: به امام صادق عليه السّلام عرض كردم: مردم مى‌گويند امام على عليه السّلام اهل بصره را كشت، ولى اموالشان را رها كرد. حضرت فرمودند: