كرد، در اين حال الاغ آن حضرت سرگين كرد. عبد اللّه دماغ خود را گرفت و گفت از من دور شو! عبد اللّه بن رواحه گفت الاغ پيامبر خدا از تو و پدرت خوش‌بوتر است. پس قوم او خشم‌گين شدند و قوم ابن رواحه او را يارى كردند و ميانشان نزاعى با آهن و دست و كفش در گرفت. 4

اين آيه از تعدّى طايفه‌اى از مؤمنان بر طايفه‌اى ديگر سخن مى‌گويد و هم‌چنان كه خواهد آمد، فقها از اهل بغى نه گروهى از مؤمنان كه بر گروه ديگر ستم مى‌كنند كه معناى خاصّى- كسانى كه بر امام عادل خروج مى‌كنند- را اراده كرده‌اند. درباره چگونگى دلالت اين آيه بر خروج بر امام و فهم و استنباط حكم اهل بغى به معناى مصطلح آن از اين آيه چنين گفته شده است:

اگر ما به جهاد با طايفه‌اى كه با طايفه ديگر درگير مى‌شوند، مأمور باشيم، به طريق اولى وظيفه داريم با كسانى كه بر امام خروج كرده‌اند، بجنگيم تا اين‌كه به امر خدا بازگردند. 5

2. تعريف واژه اهل بغى‌

فقهاى شيعه واژه موردنظر را در ظاهر گوناگون تعريف كرده‌اند. شيخ طوسى، 6 ابن حمزه، 7 علامه حلى، 8 شهيد اول‌ 9 و صاحب رياض‌ 10 مختصرترين اين تعاريف را چنين بيان نموده‌اند: «هركسى كه بر امام عادل خروج كند.» پاره‌اى از فقهاى پيش‌گفته و يا ديگر فقها به تعريف ياد شده، قيد يا قيود ديگرى افزوده‌اند. براى نمونه، شيخ طوسى چنين مى‌نويسد:

بغاة كسانى هستند كه بر امام عادل خروج مى‌كنند و معصيت او را مى‌نمايند و در زمين فساد مى‌كنند. 11

و يا همو در جايى ديگر مى‌نويسد:

هركس بر امام عادل خروج كند و بيعت او را بشكند و مخالفت طرفين او را بنمايد، باغى است. 12

و باز در جايى ديگر قيد «قتال» را نيز افزوده و نوشته است: