اين گفتار شما باعث انقلاب مردم خواهد شد. البته حكومت هم بعضى اقدامات خواهد نمود، و از براى مردم اسباب زحمت فراهم خواهد آورد.»

گفتم: «همين است كه شما مى‌فرماييد؛ و ليكن اين مسأله را بايد شما ملتفت بوده باشيد كه ما مردم ايران از ظلمت‌كده نكبت، بايد به سر منزل عزت مسافرت نماييم و ما را از اين سفر گريزى نيست. هر روزى باشد، اين راه را بايد طى نماييم و اين راه هم مخاطرات بسيار دارد و اين جاده‌اى است كه پست و بلندى و سنگلاخ‌هاى بسيار و خارهاى بيشمار و دزد و قطاع الطّريق و جانوران موذى و و و، از همه قبيل بسيار دارد.

اگرچه ما را هم، زاد و راحله و همسفر موافق لازم است و در فقدان آنها اين طريق را نتوانيم پيماييم، ولى اين نكته را هم بايد ملتفت باشيم، امروز حال مستبدان و خائنان به حالت آن دزدان و قطاع الطّريق ماند كه خبردار شده باشند قافله بزرگ، با ثروت سترگ، از اين راه عبور خواهند نمود.

دسته‌اى از راهزنان از براى غارت اين قافله بر سر جادّه كمين نموده‌اند و روزبه‌روز بر استعداد خود مى‌افزايند و جانوران و وحشيان هم بوى شكارى به مشامشان رسيده، در كنار راه كمين نموده‌اند تا شكارى نمايند. چون به مسافرت ما مردم يقين به هم رسانيده‌اند؟ از اين جاده منصرف نخواهند بود.

پس ما مردم را فريضه است كه اين دزدان و وحشيان تا قواى خود را تكميل ننموده‌اند و استعدادى بيش از اينها فراهم نياورده‌اند و از دزدان ديگر معاون نخواسته‌اند، سزاوار آن است ما مردم از اين راه عبور نماييم و وقت را از دست ندهيم زيرا كه اين راه، راهى است [كه‌] ما بايد البته از او عبور نماييم. اگرچه به زحمت و مشقت بوده باشد، گرسنگى و تشنگى داشته باشد، كشته شدن، اسير شدن، گرفتارى، مصيبت، خوف، وحشت و و و، هرچه داشته باشد، بايد رفت.

تمام اين زحمات در شريعت انسانيت شرف و سعادت است. هرگاه مسامحه شود روزبه‌روز دزدان بر عدّه و استعداد خود خواهند افزود و راه مقصود را بر ما مسدود خواهند نمود و ما در حضيض ذلت، در زاويه نكبت و مسكنت باقى خواهيم ماند و در