صورت گرفت. البته مقدمات اين نزديكى پس از گرويدن ايلخانان مغول به اسلام فراهم شده بود، اما صفويان به آن شدت بخشيدند.

شيخ جنيد و شيخ حيدر كه از اجداد شاه اسماعيل، بنيان‌گذار سلسله صفوى بودند، به مذهب تشيع گرويده، نسبت خود را به امام هفتم شيعيان، حضرت امام موسى كاظم (ع)، مى‌رساندند.

صفويه يك حكومت مذهبى نبوده، كارنامه برخى از حكمرانان آن در رعايت آداب دينى نيز، چندان مطلوب نبود. اما دولتى باجذبه و عاطفه دينى بود. والتر هنتس دراين‌باره مى‌نويسد:

دوستدارى خاندان على [ (ع)] كه در جبهه مظلوميت و طلب حق بودند، با دشمنى نسبت به حاكمان و واليان مستولى كه در حكومت خود جانب حق و عدالت را مراعات نمى‌كردند، قرن‌ها در رگ و پى مردم ايران ريشه دوانيده، و بارها در گوشه و كنار كشور حكومت‌هاى محلى شيعى روى كار آمده بود.[1]

بدين‌ترتيب، با توجه به وجود برخى جنبه‌هاى مذهبى در اين دولت، مردم به حكمرانان احترام مى‌گذاردند.

در اين دوره، مجتهدان و علما پايگاه اجتماعى بالايى داشتند. صفويان، نظارت بر امور مذهبى را از طريق مقام صدر اعمال مى‌كردند.

آن. لمبتون مى‌نويسد:

طبق كتاب جامع مفيدى تأليف محمد مفيدى، در قرن يازدهم هجرى، در دوره صفويه، عالى‌ترين طبقه مركب بود از سلاطين، امرا، صدور، وزرا، نزديكان دربار سلطنتى و كسانى كه عهده‌دار امور سلطنتى بودند. طبقه بعد شامل سادات، شيوخ، علما، فضلا و كسانى مى‌شد كه مشاغل شرعى را در دست داشتند و طبقه سوم شامل زمين‌داران، تاجران و صنعتگران ماهر و طبقه چهارم شامل صنعتگران، بازاريان و كارگران بودند.[2]

[1]. هنتس، تشكيل دولت ملى در ايران، ص 7 و 8.

[2]. لمبتون، نظريه دولت در ايران، ص 74 و 75. براى ملاحظه تفصيل مقامات دولتى و شرعى دولت صفويه، مانند مشاغل صدارت اعظمى، ملاباشى، قاضى دارالسلطنه، شيخ الاسلام دارالسلطنه، عاليجاه، مقرب الخاقان، مقرب الحضرت و غيره به كتاب: تذكره‌الملوك، بدون نام مؤلف، كه در سال‌هاى 1137 تا 1142 ق تأليف شده است، رجوع كنيد.