دو. راهبرد

اين واژه كه ابتدا در امور نظامى به‌كار مى‌رفت، معادل كلمه‌

strategy

به‌معناى روش و راه دستيابى به هدف يا اهداف تعريف شده بوده، امروزه براى هر ساختار و سازمان با اهميتى به‌ويژه در روابط بين‌المللى به‌كار مى‌رود. دولت‌ها و قدرت‌هاى تأثيرگذار در نظام بين‌المللى براى دستيابى به اهداف تعريف شده خود مى‌كوشند كوتاه‌ترين و كم‌هزينه‌ترين راه را برگزينند.

راهبرد براى يك مرحله تعريف مى‌شود و ممكن است با تغيير شرايط و ورود به مرحله ديگر دچار تغيير گردد.[1] راهبرد دولت‌ها و بازيگران بين‌المللى، با توجه به شرايط، ممكن است جهانى و يا منطقه‌اى باشد.

توجه به دو نكته ديگر نيز لازم است:

1. راهبرد قدرت‌هاى جهانى در شرايط اقتدار، جهت دستكارى جهانى، فعال و در شرايط ضعف و فترت، جهت تضمين موجوديت خود، منفعل خواهد بود.

2. چنانچه تحولات و تغييراتى كه تغيير در راهبرد قدرت‌ها را الزامى مى‌كند، درون‌تمدنى باشند، ممكن است تغيير نظام جهانى زودتر از زمانى كه چالش‌گران نظام جهانى برون‌تمدنى‌اند، اتفاق بيفتد؛ آشكار است، در اين وضعيت، تغييرات ايجادشده به‌معناى شكست كامل يك هويت يا تمدن نخواهد بود و تنها، تقسيم جديد درون‌تمدنى ايجاد خواهد كرد.

[1]. فرهنگ لغات آكسفورد واژه راهبرد را چنين تعريف كرده است: راهبرد برنامه‌اى است براى‌سروكار داشتن با هر حركت ممكن به‌وسيله بازيگران ديگر در هر مرحله‌اى از بازى.

) IAIN McLEAN, Oxford Concise Dictionary of Politics, P. 084(