به انگلستان عزيمت كرد، امروز «اچ. جى. چيك» 9 دارنده نشان امپراتورى هند به جاى او به كنسولگرى انگليس در بوشهر منصوب شد. 10

* تقاضاى ابطال «فهرست سياه»

سفارت آلمان كه در تاريخ 17 فوريه 1921 طى مراسله‌اى به وزارت امور خارجه ايران، از محتشم السلطنه وزير امور خارجه وقت درخواست ابطال «فهرست سياه» 11 را نموده ولى هنوز پاسخى از سوى دولت ايران دريافت نكرده بود، امروز طى يادداشتى ديگر، درخواست خود را از دولت ايران تكرار نمود. فهرست سياه صورت عده‌اى از اتباع آلمانى شامل نمايندگان سياسى، كنسول‌ها و تجار آلمانى بود كه به توصيه انگليسى‌ها، مدت ده سال از ورود به خاك ايران منع شده بودند. 12

[تصوير] يكى از صاحب‌منصبان سوئدى اداره نظميه‌

______________________________
(1). روزنامه ايران، 7/ 1/ 1300، ص 2.

(2). مراسله رياست وزرا به وزير خارجه، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 41، پ 22، ص 45 و س 1339 ق، ك 37، پ 2، ص 7.

(3). روزنامه ايران، 7/ 1/ 1300، ص 2.

(4). سيويل: غيرنظامى.

(5). بيطار: دامپزشك.

(6). مراسله رياست وزرا به وزارت خارجه، 5/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 58، ص 14.

(7). روزنامه ايران، 7/ 1/ 1300، ص 1.

(8). همان.

(9). اچ. جى. چيك، كنسول جديد تا پايان سال اين سمت را عهده‌دار بود. (م).

(10). جنگ جهانى اول در جنوب ايران، ص 137.

(11). اين فهرست كه شامل اسامى هفتاد و سه نفر تبعه آلمانى بود توسط سرپرسى كاكس وزيرمختار سابق انگلستان در ايران تهيه گرديده و به دولت ايران ابلاغ شده بود كه اين اشخاص تا ده سال حق ورود به خاك ايران را ندارند. عدم رعايت بى‌طرفى ايران در زمان جنگ جهانى اول از سوى اين عده، دليل انگليسى‌ها بر اين اقدام بود. نام «موسيو لتيين» كنسول آلمان در تبريز نيز در اين ليست به چشم مى‌خورد كه آلمان‌ها شديدا به آن اعتراض نموده و آن را ناقض عهدنامه مودتى و تجارتى ايران و آلمان كه در آن زمان در جريان بود، مى‌دانستند. به موجب عهدنامه مذكور كليه اتباع آلمانى، حق داشتند از اراضى ايران عبور نمايند و يا آزادانه در ايران اقامت نمايند. دولت آلمان براى ابطال اين فهرست از طريق سفارت آلمان در ايران تلاش زيادى نموده ولى موفق نشده بود. فقط در تابستان 1920 م، وثوق الدوله رئيس الوزراى وقت، پس از اصرار زياد «زمر»، شارژدافر سفارت آلمان وعده داد كه در آينده‌اى نزديك اين تصميم لغو شود ولى پس از اين‌كه، اين وعده عملى نشد، وثوق الدوله براى رفع اعتراض‌هاى دولت آلمان، به زمر شارژدافر سفارت آلمان اظهار نمود كه اين تصميم به هيچ‌وجه از طرف وى نبوده، بلكه در نتيجه فشارى است كه دولت انگليس به دولت ايران وارد آورده است. (اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 4، پ 10، ص 18).

(12). مراسله سفارت آلمان به وزارت خارجه، 3/ 1/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 4، پ 10، ص 31.