* ورود حكمران جديد قوچان به اين شهر

امروز «سردار ظفر» حكمران جديد قوچان وارد اين شهر شد. از طرف رؤسا و دواير و اهالى مراسم استقبال كاملى از وى به عمل آمد. 8

* تعيين روز ملاقات رضا خان با مأمورين دول خارجى‌

رضا خان با انتشار بيانيه‌اى رسمى اعلام كرد روزهاى چهارشنبه هرهفته از ساعت 15 تا 17 را به ملاقات با مأمورين كشورهاى خارجى و برخى اشخاص اروپايى اختصاص داده است تا در صورت تمايل وى را در منزل شخصى‌اش ملاقات كنند. 9

* آمادگى قوام السلطنه براى استعفا

قوام السلطنه كه دولتش با بحران مالى شديدى روبرو بود در تلگرافى به حسين علاء با اشاره مختصرى به وضعيت نامساعد دولت و اينكه، كابينه‌اش به دليل بى‌پولى ناچار به استعفا خواهد بود 10 از حسين علاء خواست: چنانچه تهيه پول از آمريكا ممكن نيست بدون تأخير او را مطلع سازد تا از مقام خود استعفا دهد. 11

______________________________
(1). روزنامه ايران، 22/ 9/ 1300، ص 1.

(2). روزنامه اتحاد 19/ 9/ 1300، ص 2.

(3). تلگراف خليل مشاور السلطان از تبريز به تهران، 19/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 45، پ 12، ص 48.

(4). حسين پيرنيا ملقب به مؤتمن الملك فرزند ميرزا نصر اللّه خان نائينى مشير الدوله در سال 1254 ش، در تهران متولد شد. تحصيلات ابتدايى را در تهران فراگرفت و سپس عازم اروپا شد و در مدرسه حقوق پاريس ادامه تحصيل داد. پس از بازگشت به ايران به خدمت وزارت امور خارجه درآمد.

در سال 1320 ق، به رياست دفتر وزارت امور خارجه منصوب شد، تا سال 1325 ق، در اين سمت باقى بود و در هين سمت لقب مؤتمن الملك گرفت.

وى در سال 1325 ق، در كابينه ميرزا ابو القاسم ناصر الملك، وزير تجارت و گمركات و در كابينه ميرزا احمد خان مشير الدوله (جمادى الاول 1326 ق/ خرداد 1287 ش) وزير فوايد عامه و تجارت بود ولى در دى‌ماه 1287 ش، از اين سمت استعفا داد. وى در دوره رئيس الوزرايى دوم ميرزا ابو القاسم خان ناصر الملك، وزارت علوم و معارف را عهده‌دار بود. مؤتمن الملك از تهران به نمايندگى دوره دوم و سوم مجلس شوراى ملى انتخاب گرديد و در هر دو دوره رياست مجلس را نيز عهده‌دار بود. در سال 1335 ق (1296 ش)، در دو كابينه علاء السلطنه، وزير فوايد عامه و تجارت بود. در كابينه عين الدوله نيز، همين سمت را دارا بود و در همان سال در كابينه حسن مستوفى وزير معارف و اوقاف شد. در سال 1338 ق، در كابينه ميرزا حسن خان مشير الدوله، مقام وزارت مشاور گرفت. در دوره چهارم مجلس شوراى ملى كه در تير 1300 افتتاح شد نيز از تهران به مجلس راه يافت و در تمام آن دوره رياست مجلس را بر عهده داشت. در دوره پنجم نيز كماكان از تهران به وكالت مجلس شوراى ملى انتخاب شد و به رياست مجلس رسيد، ولى در مهر 1304 از سمت رياست مجلس استعفا داد. مؤتمن الملك در انتخابات دوره ششم مجلس شوراى ملى نيز از تهران به وكالت رسيد ولى داوطلب رياست مجلس نبود و تدين به رياست انتخاب گرديد. ولى بعد از اينكه تدين در كابينه حسن مستوفى به وزارت معارف انتخاب گرديد، مؤتمن الملك در فروردين 1306 رئيس مجلس شد، مؤتمن الملك در دوره‌هاى هفتم و چهاردهم نيز از تهران به نمايندگى مجلس شوراى ملى انتخاب شد ولى در هردو دوره نمايندگى را نپذيرفت. حسين پيرنيا در شهريور 1326 در سن 73 سالگى درگذشت و در آرامگاه خانوادگى در امامزاده صالح تجريش دفن گرديد. (شرح حال رجال ايران، ج 1، ص 388- 389؛ ايران در جنگ بزرگ، ص 138؛ دولتهاى عصر مشروطيت، ص 16، 22، 24، 29- 26، 35- 34، 37، 82- 83، 101- 107؛ اسامى نمايندگان مجلس شوراى ملى از آغاز مشروطيت تا ...، ص 16، 21، 25، 29، 35- 38، 42، 48- 49، 57، 63، 70، 81- 79؛ روزشمار تاريخ از مشروطه تا انقلاب اسلامى، ج 1، ص 94- 95، 107، 197، 218، 217، 408، رهبران مشروطه، ج 1، ص 726).

(5). نامه تجار به رئيس مجلس شوراى ملى، 19/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 15، پ 5، ص 28.

(6). تلگراف كفيل حكومت كرمانشاهان به رئيس الوزراء، 19/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 3، پ 5، ص 6.

(7). مراسله وزارت خارجه به وزارت داخله، 25/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه ايران، س 1300، ك 3، پ 5، ص 9.

(8). روزنامه ايران، 23/ 9/ 1300، ص 2.

(9). روزنامه ايران، 19/ 9/ 1300، ص 1.

(10). قوام در تاريخ 20/ 9/ 1300، تلگرافى ديگر در اين خصوص به علاء مخابره نمود. در بخشى از تلگراف وى آمده است:

«... اگر به فوريت وجه از آمريكا نرسد براى كابينه امكان مداومت در كار باقى نمانده. بانك شاهنشاهى دينارى مساعدت نمى‌كند و انگليسى‌ها شرايطى در مساعدت نمودن بانك كردند كه براى دولت قبول آنها غير ممكن و با نقشه‌اى كه به توسط جناب‌عالى در جريان است منافات دارد. در اين صورت اگر وجه فورى نرسد مجبور به استعفا خواهم بود ...» (نفت شمال، ص 25- 24).

(11). نفت شمال، ص 24- 23.