چهارشنبه 15 آذر 1300/ 7 دسامبر 1921/ 7 ربيع الثانى 1340

* ملاقات كارگزار گيلان و كنسول روسيه‌

مؤيد حضور كارگزار گيلان، در انزلى با كنسول روس ملاقات نمود. در اين ملاقات كنسول روس از مجلس و واگذارى امتياز نفت شمال به كمپانى استاندارد اويل ابراز ناراحتى و نارضايتى كرد و صراحتا گفت: «عنقريب مجبور مى‌شويم كه مجددا شروع به بعضى عمليات نماييم.»

همچنين در اين ملاقات راجع به مسأله دريافت پانزده منات طلا از مسافرين ايرانى، امضاى تذكره و تحصيل اجازه عبور براى مسافرين گفتگو شد.

كنسول روس در اين‌باره اظهار داشت اين امر، بنا به دستور رسيده از مقامات مسكو است. لازم به ذكر است، حتى بعضى از نظاميان روس كه به عنوان كارگرى در انزلى و در ادارات «پرت»، «ليانازوف» و تجارتخانه «سان‌ترسايوز» و ... مشغول بودند از ايرانى‌هايى كه مى‌خواستند به بادكوبه عزيمت نمايند، پانزده منات طلا دريافت مى‌كردند. 1

* مخالفت با وجود دفاتر پستى انگليس در ايران‌

پيرو مكاتبات و مذاكرات قبلى وزارت پست و تلگراف با وزارت امور خارجه راجع به وجود دفاتر پستى انگليس‌ 2 در ايران، امروز بار ديگر وزارت پست و تلگراف اعتراض و مخالفت خود را با وجود اين دفاتر پستى در جنوب ايران اعلام نمود.

وزارت پست و تلگراف كه تأسيس اين دفاتر پستى توسط انگليسى‌ها را مغاير با اصول مالكيت ايران مى‌دانست با خاطرنشان ساختن اهميت اين مسئله از نقطه‌نظر وارد آمدن خسارت به استقلال و اقتصاد كشور از وزارت امور خارجه تقاضا نمود، در رفع اين مشكل بكوشد. 3

داوود مفتاح السلطنه سفير ايران در لندن نيز پس از مذاكره با وزارت خارجه انگليس در خصوص توقف فعاليت دفاتر پستى انگليس در خوزستان به وزارت امور خارجه اطلاع داد، وزارت امور خارجه انگليس پاسخ داده است اين موضوع همانطور كه از ابتدا شروع شده مى‌بايست در تهران مابين وزارت خارجه ايران و سفارت انگليس در تهران پايان يابد. 4

* ورود گزارشگر انگليسى‌ها به سرخس ناصرى‌

«محب اللّه خان»، جمعدار و اخبارنويس انگليسى‌ها كه سال گذشته در سرخس با همكارى شوكت الدوله به طايفه جمشيدى اسلحه داده و آنان را به شرارت در خاك روس تحريك نموده و در نتيجه منجر به قتل عده‌اى از تراكمه اتباع روسيه و اعدام چند نفر اتباع ايرانى گرديده بود، مجددا امروز به سرخس ناصرى وارد شد.

از آنجا كه احتمال داشت با بودن مشار اليه‌ 5 در سرخس، قضاياى سال گذشته تكرار شود، كارگزارى سرخس ضمن ارسال گزارش فوق به وزارت امور خارجه خواست، قبل از وقوع هرحادثه‌اى، از اقدامات مشار اليه جلوگيرى شود. 6

______________________________
(1). مراسله كارگزار گيلان به وزارت خارجه، 18/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 39، پ 1، ص 40.

(2). لازم به ذكر است، انگليسى‌ها از ايجاد دفاتر پستى توسط وزارت پست و تلگراف در آبادان و اهواز و محمره جلوگيرى مى‌كردند. حتى كمپانى نفت جنوب به منافعى كه به موجب امتياز نفت از ثروت ايران مى‌بردند قناعت نكرده، با تأسيس دفتر پستى، ايران را از بخشى از درآمدهاى پستى نيز محروم كرده بودند. (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 33، پ 1، ص 56).

(3). مراسله وزارت پست و تلگراف به وزارت خارجه، 15/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 33، پ 1، ص 56.

(4). مراسله سفير ايران در لندن به وزارت خارجه، 15/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 33، پ 1، ص 17.

(5). محب اللّه خان در تاريخ 14 بهمن به موجب دستور تلگرافى «ماژور وانس» از صاحب‌منصبان انگليس به مشهد بازگشت (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 44، پ 12، ص 169).

(6). گزارش تلگرافى كارگزارى سرخس به وزارت خارجه، 16/ 9/ 1300، (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 44، پ 12، ص 197).