مشهور به اتحاد با چاپ فوق العاده‌اى از كشته شدن ميرزا كوچك خان جنگلى (در يازدهم آذرماه) اظهار خوشوقتى نمود. 11

* تقاضاى واگذارى امتياز سيستم آب‌رسانى و توزيع برق شهر تهران‌

بانك و تجارتخانه «كنتينانتال» 12 در شهر «مانيخ» 13 آلمان با اعلام شرايطى‌ 14 امتياز ساخت و اداره سيستم آب‌رسانى و توزيع برق در شهر تهران را از ايران تقاضا نمود. 15

* ملاقات وزيرمختار ايران در لندن با پادشاه انگلستان‌

امروز پادشاه انگلستان اعتبارنامه ميرزا داوود خان مفتاح السلطنه، وزيرمختار ايران در لندن را دريافت كرد. 16

* اعطاى لقب و مقام سرتيپى به خالو قربان‌

بنا به حكم رضا خان وزير جنگ، به «خالو قربان» لقب «سالار ظفر» و درجه سرتيپى اعطا شده و مقرر گرديد فوج و قواى خود را در قزوين براى حركت به آذربايجان تمركز دهد. 17

* تقاضاى آزادى زندانيان سياسى مشهد

«آقازاده» از «حسين خزاعى» خواست، طبق دستور رئيس الوزراء زندانيان سياسى مشهد را آزاد كند ولى حسين خزاعى در پاسخ گفت كه فقط به دستور وزير جنگ زندانيان را آزاد مى‌كند و به آقازاده نصيحت كرد كه در كار ديگران دخالت ننمايد. 18

* مخالفت قوام السلطنه با مشاركت استاندارد اويل و كمپانى نفت جنوب‌

قوام السلطنه مطلع شد كمپانى استاندارد اويل قصد دارد به منظور اسكات كمپانى نفت جنوب، با اين كمپانى وارد مذاكره شده و با آنها مشاركت نمايد، ازاين‌رو در مراسله‌اى به حسين علاء خاطرنشان ساخت، اگر اين خبر صحت داشته باشد، علاوه بر اينكه مخالف ماده پنجم اعطاى امتياز است، در افكار عمومى نيز كه فوق العاده متوجه موضوع امتياز شده است، اثر سوئى خواهد داشت. قوام السلطنه در ادامه از حسين علاء خواست، در صورت صحت اين خبر، استاندارد اويل را از مشاركت با كمپانى نفت جنوب منصرف نمايد. 19

* اعلان عفو عمومى در روسيه و احتمال آزادى اسرائيلينكو

روزنامه ايران در شماره امروز خود خبر داد، دولت جمهورى روسيه به مناسبت آغاز چهارمين سال استقلال خود، از اقدامات مخالفين خود صرف‌نظر كرده و اعلان عفو عمومى نموده است. اين روزنامه در ادامه افزود آزرلينكو (اسرائيلينكو) نيز بخشوده شده و شايد تا دور روز ديگر، دولت ايران دستور آزادى وى را صادر نمايد. 20

______________________________
(1).

Curzon to Bridgeman, 5 Dec 1291, Fo 173/ 7146/ 78131; Loraine to Curzon, 7 Jan 2291, Fo 173/ 2187/ 352

. (2). جهت اطلاع بيشتر از متن سخنرانى، ن ك: ايران، 15/ 9/ 1300، ص 1.

(3). روزنامه ايران، 15/ 9/ 1300، ص 2 و 3.

(4). تلگراف مؤيد حضور كارگزار گيلان به وزارت خارجه، 13/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 63، پ 2، ص 23.

(5). با توجه به آنكه، كنسولگرى روسيه در رشت در صدد تهيه مكانى براى ساختمان كنسولگرى و گشايش آن كنسولگرى در رشت بود، كنسول روس خود به‌طور موقت در انزلى اقامت گزيده ولى نايب كنسولگرى روسيه در رشت حضور داشت. (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 63، پ 2، ص 23).

(6). كارگزار: از پست‌هاى سازمانى مهم وزارت امور خارجه در دوران يكصد سال كاپيتولاسيون (قضاوت كنسولى)، مأمور وزارت خارجه در شهرهايى كه كنسول‌هاى خارجه اقامت داشتند و او مأمور رسيدگى به امر يكى از طرفين عدوى در صورت تابعيت ايران و مذاكره با كنسول‌ها بود. (فرهنگ معين، ذيل واژه كارگزار).

(7). تلگراف مؤيد حضور كارگزار گيلان به وزارت خارجه، 13/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 63، پ 2، ص 23.

(8). كالش در حوالى آستارا واقع است.

(9). اسناد ملى ايران، شم ت 290000482.

(10). روزنامه ايران، 16/ 9/ 1300، ص 2.

(11). سردار جنگل، ص 513 و فوق العاده روزنامه اتحاد، 13/ 9/ 1300، ص 1.

(12).Continental Bank and Handels :Maniz

(13). منظور شهر مونيخ است كه در جنوب كشور آلمان واقع است.

(14). شرايط كمپانى كنتينانتال براى واگذارى امتياز مزبور بدين شرح ذكر شد:

امتياز انحصارى براى اداره كردن سيستم آب‌رسانى شهر تهران، احداث گاز، توزيع برق براى روشنايى و حرارت و ... براى مدت نود و نه سال به كمپانى مزبور داده شود و هرآنچه زمين براى تأسيس كمپانى لازم باشد دولت با زور و با كمترين قيمت از مردم خريده و در اختيار كمپانى قرار دهد. همچنين دولت نيازهاى ديگر كمپانى از قبيل آب چشمه و چاه و قنات و رودخانه و غيره را نيز تأمين نمايد. در عوض كمپانى تا مدت ده سال اول ده درصد درآمد خالص خود را به دولت يا بلديه اختصاص دهد و از آن تاريخ به بعد فقط براى مساجد و بيمارستان‌هاى دولتى و ساختمان‌هاى بلديه آب‌رسانى را مجانى انجام دهد و براى مصارف بلديه نيز تخفيف بدهد. همچنين اين كمپانى در اين امتياز درخواست كرده بود بعد از پايان سه سال حق داشته باشد امتياز را مسترد نموده و يا به ديگرى انتقال دهد. ولى بلديه كه شرايط كمپانى آلمانى را مقرون‌به‌صرفه نمى‌دانست پس از مطالعه شرايط كمپانى مزبور اعلام كرد با اعطاى اينگونه امتيازات به شرط حفظ منافع دولت موافق است و لازم مى‌داند در موقع اعطاى امتياز شرايط ذيل با پيشنهاددهنده مطرح شود: 1- مدت امتياز سى و پنجساله باشد و پس از پايان پانزده سال بلديه حق خريدارى آن را داشته باشد 2- نصف سهام به ايرانى‌ها فروخته شود 3- پانزده درصد درآمدها به بلديه داده شود 4- دو سال پس از امضاى امتياز، عمليات اجرايى آغاز شده و بيش از يك سال براى رد امتياز، فرصت داده نشود. 5- كمپانى نتواند بدون اجازه دولت ايران امتياز مزبور را به شركت يا كمپانى ديگرى واگذار نمايد. 6- پس از انقضاى سى و پنج سال نصف تأسيسات مجانا و نصف ديگر به قيمت عادلانه به بلديه واگذار شود.

(اسناد وزارت خارجه، سال 1300، ك 17، صص 9 و 10).

(15). مراسله سفير ايران در برلين به وزارت خارجه، 29/ 11/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 17، پ 7، ص 2.

(16). روزنامه ايران، 13/ 9/ 1300، ص 3.

(17). همان، ص 2.

(18). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 182.

(19). نفت شمال، ص 14.

(20). روزنامه ايران، 13/ 9/ 1300، ص 2.