[تصوير] افسران انگليسى و ايرانى پليس جنوب‌

______________________________
(1).

Inter- Departmental Committee on Petroleum minutes of the 6 th metting Held on 03 June 1291, Fo 173/ 4107/ 7738

. (2). روزنامه ايران، 10/ 4/ 1300، ص 1.

(3). روزنامه تايمز، 30 ژوئن 1921.

(4). اردوباد مكانى در شرق جلفا است.

(5). روزنامه ايران، 9/ 4/ 1300، ص 2.

(6). تلگراف كارگزارى دره‌جز و كلات به وزير خارجه، 11/ 4/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 42، پ 9، ص 8.

(7). شيخ حسين حائرى مازندرانى از علما و مراجع تقليد مجاهد ايران در قرن سيزدهم و چهاردهم هجرى بود. وى فرزند شيخ زين العابدين بود كه از مدرسان و مراجع تقليد زمان خود محسوب مى‌شد. او احتمالا در كربلا به دنيا آمد و نزد استادان آنجا، از جمله پدرش درس خواند و از وى اجازه دريافت كرد. هنگامى كه پدرش در 1309 ق، در كربلا درگذشت، وى در مقام مرجعيت و امامت جماعت و تدريس جانشين او گرديد و بعضى از مقلدين پدرش، بالاخص شيعيان هند، از او تقليد مى‌كردند.

شيخ محمد حسين، عالمى آگاه به مسائل سياسى جهان اسلام بود و با نفوذ قدرت‌هاى خارجى در سرزمين‌هاى اسلامى به شدت مقابله مى‌كرد. در 1329 ق، كه متجاوزان روسى به مرزهاى شمالى كشور تجاوز كردند و به تبريز و مشهد وارد شدند و به كشتار آزادى‌خواهان پرداختند، وى به همراه گروهى ديگر از علماى كربلا و نجف، طى اعلاميه‌اى بر ضد متجاوزان روسى اعلام جهاد كرد و در اعتراض به تجاوز روس‌ها همراه گروه كثيرى از مراجع و علما و طلاب به كاظمين رفت. در بخشى از اعلاميه جهادى وى آمده بود:

«... به عموم حجج اسلام و سرداران عظام و رؤساى ايلات و عشاير جليله ايران ... يا للمسلمين! يك مشهد مقدس رضوى على ساكنه آلاف التحيه و الثناء در مملكت شماست. آيا رواست كه با وجود امثال شماها، به تصرف كفار [روس‌] درآيد و ننگ تاريخى آن براى شماها باقى بماند؟ گذشته‌ها هر چه بود گذشت، حالا كه آخرين نفس است براى حفظ دين و دنيا و ابقاء شرف و شؤون و نواميس خودتان، تمام عشاير و ايلات جنوب و شمال و شرق و غرب ايران، دست اتحاد و برادرى به هم داده و در اين‌روز سياه، مسلمانان از اعمال اغراض شخصيه خود، اعراض نمايند. هركدام صفحه خود را كاملا تعهد نموده و در حفظ دين و دولت و استقلال مملكت، از عشاير طرابلس غرب عبرت بگيرند كه در مقابل هجوم ايطالى، وطن اسلامى خودشان را با كمال جديت و بذل جان و مال محافظت مى‌نمايند.

از غيرت و حميت اسلامى شماها اميدواريم كه به يك اتحاد ملى و مساعدت مجدانه با دولت حاضره، اجانب را طورى از وطن مقدس خودتان مأيوس فرماييد كه خودشان سر خود را گرفته و خروج به سلامتى را غنيمت شمارند ...».

وى همچنين در 1332 ق، بر ضد متفقين كه به عثمانى اعلام جنگ داده و به سرزمين‌هاى آن هجوم آورده بودند، دو فتواى جهاد صادر كرد. او تا شوال 1339 ق، كه به سراى جاويد شتافت، در كربلا به اقامه وظايف شرعى مشغول بود و حاشيه‌اى، نيز به رساله پدرش نوشت. (علماى مجاهد، ص 425 و 424).

(8). روزنامه ايران، 10/ 4/ 1300، ص 1.

(9). همان، 12/ 4/ 1300، ص 1.

(10). همان، 10/ 4/ 1300، ص 1.

(11). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 91.