جمعه 23 ارديبهشت 1300/ 13 مى 1921/ 5 رمضان 1339

* فرار زبردست خان به روسيه‌

نيروهاى ژاندارمرى پس از يك درگيرى مختصر با افراد زبردست خان، در ناحيه «صفاكلا» و «ميركلا»، وارد لطف‌آباد شدند. زبردست خان به همراه يكصد نفر از سواران خود نخست به ميان تركمن‌ها گريخت و اندك‌زمانى بعد پس از عبور از مرز به روسيه پناهنده شد.

روس‌ها او و خانواده‌اش را در آرتق توقيف كردند.

زبردست خان پيش از فرار، يكى از گروگان‌هاى خود را كشت. 1

* تقاضاى سفارت انگليس براى برخورد عادلانه با قاتلين نرسس‌

سفارت انگليس در نامه‌اى به وزير امور خارجه با اشاره به ماجراى قتل نرسس(Narsess) تلگرافچى تلگرافخانه «هند و اروپ» در كرمان و بيان اينكه، حفظ امنيت كاركنان اين تلگرافخانه به عهده دولت ايران مى‌باشد، درخواست نمود در خصوص مجازات عاملين قتل، عدالت اجرا شود. سفارت انگليس همچنين درخواست نمود مبلغ سه هزار و ششصد تومان به بازماندگان نرسس پرداخت شود. 2

* پيشروى نيروهاى بلشويك به سمت ايران‌

از كارگزارى اردبيل گزارشى مبنى بر پيشروى بلشويك‌ها به سمت مرزهاى ايران و بمباران (گلوله‌باران) روستاهاى مرزى به وزارت امور خارجه رسيد.

اين گزارش حاكى از آن بود كه، قشون احمر (سرخ) نزديك به يك ماه است در سرحدات مغان از پست مرادلو و شيرين سو و قيزقالاس و اشيك‌چى و موران و دلاغروه تا پست ديمان آمده و پيوسته روستاهاى سرحدى ايران را كه نزديك به چهل و چند روستا مى‌باشد بمباران (گلوله‌باران) مى‌كنند، بطوريكه، اين اقدامات، اهالى روستاها را مجبور كرده است، دست از خانه و زندگى خود كشيده و در بيابان زندگى كنند.

چند روستا نيز خالى از سكنه شده بود. كارگزار اردبيل در ادامه گزارش خود نقل كرده است در نتيجه درگيرى كه در بيله‌سوار بين نجفقلى خان و بلشويك‌ها رخ داده، نجفقلى خان نيز تا پست ديمان (ده فرسخى اردبيل) عقب‌نشينى نموده است.

كارگزار اردبيل در ادامه افزود:

بلشويك‌ها از نجفقلى خان مأيوس شده و فعلا رحيم خان رئيس طايفه موران را با خودشان همراه كرده و مى‌خواهند به كمك او به ايران تجاوز نمايند و حتى برخى ايلات را نيز فريب داده و آنان را به شورش و انقلاب تحريك مى‌نمايند. در ادامه گزارش تصريح شده است: كه فرماندهان بلشويك به طور علنى اظهار كرده‌اند، نيروهايشان را به اردبيل خواهند آورد و هم‌اكنون به سرحد كلوز (واقع در چهار فرسخى اردبيل) رسيده‌اند. كارگزار اردبيل در پايان ذكر كرد كه از اهالى روستاهاى مرزى روس نيز، عده زيادى به ايران وارد شده‌اند و در اثر اين حوادث و وقايع، اوضاع شهر بسيار نابسامان است و مردم در تشويش و اضطراب به‌سر مى‌برند. 3

______________________________
(1). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 66؛ تلگراف محمد تقى خان پسيان به رياست وزرا، 23/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 42، پ 7، ص 24.

(2). مراسله سفارت انگليس به وزير خارجه، 23/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 48، پ 17، ص 3.

(3). گزارش كارگزارى اردبيل به وزارت خارجه، 23/ 2/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 38، پ 2، ص 12 و 11.