ب. مفهوم سياست‌

سياست در لغت به معانى مختلفى آمده است، اما در اصطلاح، علم سياست‌[1] به آيين كشوردارى و روش اداره كردن جامعه اشاره دارد. از منظر متفكران اسلامى، سياست عبارت است از: «تدبير جامعه بر اساس مصالح مادى و معنوى». اين مفهوم از سياست، در ادبيات عالمان اسلامى در بحث امامت به كار رفته است؛ چنان‌كه يكى از متكلّمان اسلامى در تعريف امامت مى‌نويسد: امامت رياست عامه مسلمين در امور دنيا و دين بر سبيل خليفگى و نيابت از پيامبر است‌[2]. وى اجماع شيعيان در تعريف فوق را يادآور مى‌شود. در تعريف ديگرى از امامت گفته شده است: امامت پيشوايى و زمام‌دارى كلى در امور دينى و دنيوى است‌[3]. در روايات و ادعيه نيز يكى از صفات بارز معصومين (عليهماالسلام) «ساسة العباد» ذكر شده است. در عصر غيبت نيز رهبرى جامعه اسلامى به نيابت از معصومين به فقهاى بزرگ اسلامى واگذار شده است.

نكته قابل تأمل در تعريف سياست آن است كه در منابع اسلامى بر نقش رهبرى و امام تأكيد شده است و به روشنى مى‌توان دريافت كه سياست در انديشه اسلامى، امام محور است. به گونه‌اى كه بر اساس بينش اسلامى، آن هنگام كه امام و رهبر جامعه به مقتضاى خواست خداوند حاكميت را در

[1]. سياست در لغت به معانى مختلفى آمده است؛ از جمله مى‌توان به معناى« حكومت و رياست و داورى»،« مصلحت و تدبير»،« دورانديشى»،« عقوبت»،« مجازات و تنبيه» و« رعيت‌دارى» اشاره كرد.

[2]. لاهيجى، عبدالرزاق؛ گوهر مراد تهران: اسلاميه، بى‌تا، ص 329.

[3]. امينى، ابراهيم؛ بررسى مسايل كلى امامت، چاپ هشتم قم: دفتر تبليغات اسلامى، 1361، ص 27.