ناگزيرى تنها در جايى است كه خطر جانى در ميان باشد.[1] بنا به گفته شهيد ثانى در مسالك، شاگرد شيخ طوسى، قاضى ابن برّاج، ابن ادريس و علامه نيز با شيخ در اين ديدگاه هماهنگى دارند.[2] ولى امام خمينى، همانند محقق صاحب شرايع و صاحب جواهر و گروهى ديگر از فقها، دايره عمل به اين قاعده را گسترده مى‌داند و با ديدى باز گسترده مى‌نويسد:

همه چيزهاى حرامى كه ياد شد، در هنگام ناگزيرى و ناچارى، رواست، يا به سبب اين كه حفظ جان و باقى ماندن رمقش، بر خوردن آنها بستگى دارد، يا به خاطر پديدار شدن بيمارى شديدى كه در صورت نخوردن چيز حرام، به طور عادى، تحمل نمى‌شود، يا به اين سبب كه با ترك چنين كارى، به سستى بيش از اندازه كه به بيمارى مى‌انجامد، گرفتار مى‌شود، يا به جدا افتادن از كاروان مى‌انجامد ....

و از جمله موارد اضطرار، موردى است كه نخوردن چيزهاى حرام به چنان گرسنگى و تشنگى مى‌انجامد كه به طور عادى، تحمل آن ممكن نباشد.

از ديگر موارد آن، موردى است كه در صورت نخوردن چيز حرام، بترسد نفس محترمه‌اى از بين برود، مانند زن باردارى كه بترسد با نخوردن چيز حرام جنين از بين برود و مانند شيردهنده‌اى كه مى‌ترسد نوزادش از بين برود، بلكه از جمله موارد اضطرار، ترس از به درازا كشيدن بيمارى است، به گونه‌اى كه برابر عادت، تحمل نمى‌شود، يا در صورت نخوردن حرام،

[1] - النهايه، ص 586.

[2] - مسالك الافهام، ج 2، ص 249.