براى او در نظر گرفته مى‌شود، يك سلسله تكاليف و تعهدات نيز متوجه او مى‌گردد. در روابط اجتماعى از اين جهت نيز حقوق در برابر تكاليف قرار مى‌گيرند و يك رابطه دو سويه را تشكيل مى‌دهند. جامعه در قبال امتيازاتى كه به هر فرد مى‌دهد و حقوقى كه براى او به رسميت مى شناسد از او نيز انتظار خدمت وانجام وظيفه دارد. حق و تكليف دو روى يك سكه‌اند. «حقدار مطلق» و «مكلّف مطلق» در هيچ نظام حقوقى وجود ندارد. تنها خداوند «حقدار مطلق» است و تكليفى متوجه او نمى‌باشد. على عليه السلام در مورد طرفينى بودن حق فرمود:

كسى را حقى نيست مگر اين كه بر او نيز حقى است و بر او حقى نيست جز آن كه او را حقى بر ديگرى است.[1]

در فصل دوم اين موضوع را از ديدگاه اسلام و البته از منظرى خاص ارزيابى خواهيم نمود.

[1]. لايجرى لاحدٍ الّا جَرى‌ عليه ولايجرى عليه الّا جرى له. نهج‌البلاغه، خطبه 216.