راه، بر نمى‌آيد و بالاخره علومى كه از طبيعت بحث مى‌كند اصلًا از مسائل ماوراء الطبيعه و مطالب معنوى و روحى بيگانه بوده و توانايى بررسى مقاصدى كه انسان با نهاد و فطرت خدادادى خود، خواستار كشف آنها است، ندارد. خلاصه مسأله‌اى كه مربوط به ماوراء الطبيعه است؛ اگر از فنون طبيعى سؤال شود؛ جوابش سكوت است، نه مبادرت به نفى و انكار؛ زيرا فنى كه موضوع بحث آن ماده است، نسبت به امور غير مادى ساكت است و فنى كه در موضوعى بحث نمى‌كند، حق هيچ‌گونه اظهار نظر مثبت و منفى را در آن ندارد».[1]

از طرف ديگر، كاستى‌هاى دنياى مدرن خيلى جدى شده و بسيارى از انديشمندان را نگران ساخته است.[2]

«ژوزوئه دوكاسترو» در اين باره مى‌گويد: «در حالى كه جهان در علم و صنعت پيشرفت كرده است، سياست جهان دوران توحش را مى‌گذارند»[3]. همو در كتاب خود به نام‌ انسان گرسنه‌ آمارهاى وحشتناكى از گرسنگى در جهان مدرن ارايه مى‌دهد.

ويل دورانت نيز بر آن است كه «ما اكنون از لحاظ ماشين توانگر و از نظر غايات و مقاصد فقير هستيم»[4] و «بشر امروز بيشتر بر ماده تسلط يافته است تا بر نفس خود»[5].

[1] - سيد محمدحسين طباطبايى، فرازهايى از اسلام، تنظيم سيد مهدى آيت اللهى، ص 8، قم: جهان‌آرا

[2] - جهت آگاهى بيشتر در اين زمينه بنگريد:

الف. بابك احمدى، معماى مدرنيته، صص 39- 41 و 237، تهران: نشر مركز.

ب. مارشال برمن، تجربه مدرنيته، ترجمه: مراد فرهادپور، ص 136، چاپ دوم، 1380

[3] - روزنامه اطلاعات، 25/ 2/ 46 ق: شهيد مطهرى، يادداشت‌ها، ج 4، ص 129

[4] - ويل دورانت، لذات فلسفه( مقدمه) و نيز همان، ص 292. ق: شهيد مطهرى، يادداشت‌ها، ج 4، ص 167 و نيزانسان و ايمان، ص 25، قم: صدرا

[5] - ويل دورانت، لذات فلسفه، ترجمه عباس زرياب، ص 289، تهران: شركت انتشارات علمى و فرهنگى، چاپ هفدهم، 1384