و حقيقى است يا يك امر خيالى و وهمى.»

بعد اين طور مى‌گويد: «من به خوبى مى‌پذيرم كه سرچشمه زندگى مذهبى دل است»

ساير سرچشمه‌هايى را كه ديگران مى‌گويند مذهب را چه و چه و چه تامين كرده قبول‌ندارد، ريشه‌اش از دل خودآدم سرچشمه مى‌گيرد. بعد مى‌گويد: «قبول هم دارم كه فرمولها و دستورالعمل‌هاى فلسفى و خداشناسى مانند مطالب ترجمه شده‌اى است كه اصل آن به زبان ديگرى باشد.»[1]

ايمان مذهبى و جهان آفرينش‌

ايمان مذهبى تنها يك سلسله تكاليف براى انسان على‌رغم تمايلات طبيعى تعيين نمى‌كند، بلكه قيافه جهان را در نظر انسان تغيير مى‌دهد، عناصرى علاوه بر عناصر محسوس، در ساختمان جهان ارائه مى‌دهد؛ جهان خشك و سرد مكانيكى و مادى را به جهانى جاندار و ذى‌شعور و آگاه تبديل مى‌كند. ايمان مذهبى تلّقى انسان را نسبت به جهان و خلقت دگرگون مى‌سازد. (ويليام جيمز) فيلسوف و روان شناس امريكايىِ اوايل قرن بيستم‌مى‌گويد:

«دنيايى كه يك فكر مذهبى به ما عرضه مى‌كند نه تنها همان دنياى مادّى است كه قيافه آن عوض شده باشد بلكه در ساختمان آن عالم چيزهاى بيشترى است از آنچه يك نفر مادى مى‌تواند داشته باشد.»

فطرى بودن ايمان در قرآن‌

در قرآن مجيد و آثار پيشوايان بزرگ اسلام دلايل زيادى هست بر مسأله فطرى بودن دين. ظاهرا قرآن كريم اولين كتابى است كه اين مسأله را طرح كرده‌است و اكنون پس از چهارده قرن مى‌بينيم دانش بشرى آن را تأييد مى‌كند.

نظر به اينكه توضيح و تفسير اين آيات خصوصا با توجه به كلماتى كه از رسول‌اكرم و خاندان پاكش در توضيح و شرح آن آيات رسيده دامنه سخن را زياد بسط مى‌دهد و از حوصله اين‌كتاب خارج‌است ما در اينجا تنها به نقل برخى آيات اكتفامى‌كنيم و مى‌گذريم:

[1] - همان، ج 2، ص 41.