مكارم‌الاخلاق دعاى بيستم آن است. شايد وجه تسميه اين دعا به مكارم‌الاخلاق همان جمله متن دعا باشد كه امام مى‌فرمايند:

«و هب لي معالي الاخلاق»

. تلاش ما در اينجا صرفاً بررسى و تحليل نكات تربيتى و آموزشى اين دعا است وگرنه قصد شرح دعا و يا ورود در جزييات و تشريح فرازهاى آن را نداريم كه اين مهم نيازمند روح بلند و مطهرى چون بزرگان و علماى دين و معرفت و تعليم و تربيت مى‌باشد همانند مرحوم استاد شهيد مطهرى كه توفيق براى شرح و ذكر فلسفه و نكات اين دعا را جزء آرزوهاى خويش مى‌دانستند. (مطهرى، فلسفه اخلاق، ص 21) متأسفانه آن شهيد بزرگوار به اين مهم نايل نشد و ما را در حسرت اطلاع از نظرات خود گذاشتند. لذا در بررسى اين دعا براى اينكه خواندن اين گفتار، ملال‌آور و خسته كننده نباشد تلاش مى‌شود بسيار مختصر و بعضاً فهرست‌وار و تيترگونه فرازها شرح و توضيح داده شود.

سنديت دعاى مكارم الاخلاق‌

در مورد سنديت دعاى مكارم‌الاخلاق و جايگاه آن در مقدمه صحيفه سجاديه مباحثى آمده است كه ما از ذكر تفصيلى آن خوددارى كرده، به همين بسنده مى‌كنيم كه سنديت صحيفه و حتى قدمت آن، از آن نظر كه در دسترس مردم قرار گرفت حتى از نهج البلاغه نيز بيشتر است. چون كتاب صحيفه از اواخر قرن اول و اوايل قرن دوم هجرى به صورت كتاب‌