پيامبر صلّى اللّه عليه و آله با كودك خردسالى جز از خاندان ما بيعت
نكرد.»
گفته مأمون و شيخ مفيد مىرساند كه عبد اللّه بن جعفر و عبد اللّه بن
عباس را راويان اضافه كردهاند، زيرا مأمون و نيز شيخ مفيد قاطعانه منكرند كه
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله با كودكى جز حسنين عليهما السّلام بيعت كرده باشد و
اين كه آن را در مقام احتجاج و استدلال آوردهاند، دليل بر اين است كه اين مسأله
در آن زمان مسلّم و قطعى بوده و آنچه كه در روايت اخير آمده، بعدها اضافه شده است.
روشن است كه اگر بيعت چنان است كه براى طرف مقابل تعهدآور باشد و
مسئوليتهاى معينى را در ارتباط با آينده دعوت و جامعه و نجات مردم از آسيبهاى
آتى بر عهدهاش مىگذارد، چنان كه در بيعت رضوان بود، معلوم مىگردد كه پيامبر
اكرم صلّى اللّه عليه و آله در حسنين عليهما السّلام لياقت و توان پذيرش اين
مسئوليتهاى سنگين را سراغ داشت و مىدانست كه به تعهدات خويش در اين باره عمل
خواهند كرد.
ممكن است بعضى بگويند كه تكليف در آن موقع مشروط به رشد و تميز بوده
است؛ لذا بيعت با آن دو، بيانگر هيچ نوع امتيازى برايشان نيست، بلكه تنها مىرساند
كه در آن زمان از قوه تميز و تشخيص برخوردار بودهاند و به تبع آن تكليف متوجه
آنها شده بود.
[1] - ينابيع الموده، ص 375، نقل از: فصل الخطاب، بخارى
و نووى؛ ابن عساكر( ترجمه امام حسين عليه السّلام)، ص 150 و در پاورقى، نقل از:
معجم كبير طبرانى؛ ترجمه امام حسين عليه السّلام، حديث 77؛ حياة الصحابة، ج 1، ص
250؛ مجمع الزوائد، ج 6، ص 40، نقل از طبرانى كه گويد: اين روايت مرسل است و رجال
آن، افراد ثقه مىباشند. العقد الفريد، ج 4، ص 384( بدون ذكر نام ابن عباس).