لاجورد خالص را چون بر آتش قرار دهند به رنگ كبود در مى‌آيد و متصاعد نمى‌شود، اما تقلبى متصاعد مى‌شود و مى‌سوزد. و لاجورد خوب آن است كه به رنگ غرى (سريشم؟) باشد و اگر سخت زبان را بگزد با يتوع (گياه يا تره‌اى كه وقت بريدن از آن شير درآيد) آميخته و مغشوش است و رنگش سفيد مى‌شود.

شمع‌سازى‌

در ساختن شمع نيز تقلب بسيار است، گاهى آن را با زيتون غليظ مى‌آميزند و گاهى آرد باقلا و نخود كوبيده به هنگام سيلان بدان مى‌آميزند.

و راه شناختن اين است كه آن را در آب بنهند اگر بالاى آب آمد خالص وگرنه مغشوش است. و جدا كردن زيتون آميخته به وسيله اشنان و آب انجام مى‌گيرد.

برخى از شمع‌سازان در اندرون شمع سفيد شمع سياه قرار مى‌دهند كه به زنجارى‌[1] موسوم است، يا آنكه از زير آن ريم شمع و روى آن شمع سفيد پاكيزه مى‌نهند و خريدار همه را شمع سفيد مى‌پندارد، يا در زير شمع پنبه بسيار- اگر ارزان باشد- مى‌گذارند و به بهاى شمع مى‌فروشند. همه اين‌ها تقلب و تدليس است و محتسب بايد در همه اين موارد بى‌اهمال و سستى مراقبت كند.

[1]- ظاهرا معرب زنگار فارسى است.