سلطنت رضاخان‌

با شكست طرح جمهوريت، طرح برچيده شدن سلطنت قاجار و به سلطنت رساندن رضاخان و تأسيس سلطنت پهلوى به اجرا درآمد. تمام موانع و رقيبان احتمالى، نظير شيخ خزعل، اسماعيل‌خان سيميتقو، از صحنه خارج شدند و او قهرمان امنيت، حافظ تماميت ارضى و مظهر مسلمانى شد.

در سال 1304 در مجلس، مطبوعات، دستگاه‌هاى ادارى و نيروهاى مسلح، زمزمه عدم صلاحيت احمدشاه و ضرورت بركنارى او تكرار و پى‌گيرى شد. حتى مخالفان رضاخان، موضوع تغيير سلطنت را چندان جدى نگرفته بودند. آنان تصور مى‌كردند كه نمى‌توان خدشه‌اى بر قانون اساسى وارد كرد، اما اين جريان زنگ خطرى شد و با اصرار از احمدشاه خواستند تا از اروپا بازگردد. او كه از طرح جديد آگاه بود نپذيرفت و اين حركت مقدمه‌اى براى اجراى طرح انتقال سلطنت گرديد.

در غياب گروه‌هاى مبارز و ضداستعمارى، شمارى از عوامل انگليس و مزدوران رضاخان در مجلس پنجم، در هشتم آبان 1304، بيانيه‌اى به شرح ذيل منتشر كردند:

نظر به اينكه شكايات راجع به سلطنت قاجار به درجه‌اى رسيده كه مملكت را به طرف مخاطره مى‌كشاند، و نظر به اينكه حفظ مصالح عالى مملكت مهم‌ترين منظور و اولين وظيفه مجلس شوراى ملى است و هر چه زودتر بايد به بحران فعلى خاتمه داد، امضاكنندگان با قيد فوريت پيشنهاد مى‌كنيم مجلس شوراى ملى تصميم ذيل را اتخاد نمايد:

مجلس شوراى ملى، انقراض سلطنت قاجار را اعلام داشته و حكومت قطعى موكول به نظر مجلس ششم است كه با حق تجديد نظر در مواد 35 و 36 و 37 و 38 و 40 و متمم قانون اساسى انتخاب مى‌شود و راجع‌به اين مواد، داراى حقوق مجلس مؤسسان شناخته خواهد شد.

با اين بيانيه نيازى به تشكيل مجلس مؤسسان ديده نشد و در واقع تغيير سلطنت نهايى شد.