1344 دستگير و به دنبال آن و پس از يك هفته كادر مركزى با عمليات ويژه بازداشت شدند.

كشف و دستگيرى اعضاى فعال حزب ملل اسلامى، اگرچه ظاهراً موفقيتى براى دستگاه‌هاى اطلاعاتى و امنيتى بود، ولى در واقع نشانه‌اى از يك جريان نيرومند مخالف و مبارز، به ويژه در ميان جوانان بود كه با ايمان و آگاهى براى سرنگونى رژيم قيام كرده بودند.

نخست رژيم شاه مى‌خواست كه با عدم انتشار خبر، موضوع را بى‌اهميت جلوه داده نشان دهد در ميان جوانان، مخالفان سازمان يافته وجود ندارد و بنابراين دولت براى اداره كشور و اجراى سياست‌هاى مورد نظر آمريكا مشكلى ندارد و كارها طبق برنامه به پيش مى‌رود.

با انتشار اخبار مربوط به حزب ملل اسلامى در بعضى از راديوها، روزنامه‌ها و محافل سياسى در خارج از كشور و تا حدودى در داخل، رژيم مجبور شد به شكل كاملًا غيرمعمول و به صورتى ويژه كه نشان‌دهنده پيروزى دولت بر يك جريان بسيار خطرناك بر ضد امنيت ملى بود، در روزنامه‌ها با جزئياتى كه سابقه نداشت، مطالبى منتشر كند. در حالى كه اولين بازداشت در 21 مهرماه 1344 بود، خبر كشف و دستگيرى در 28 دى‌ماه و در روزهاى نزديك به محاكمه 55 نفر از اعضاى حزب اعلام شد. چند روزى مطالبى درباره اهداف، تشكيلات، فعاليت و جريان كشف و دستگيرى اعضاى آن منتشر شد و چون با استقبال مردم مواجه گرديد، ناگهان رسانه‌ها سكوت كردند و ديگر حاضر نشدند مطلبى درباره حزب و جريان دادگاه و دفاعيات اعضا بنويسند.

3. ساير گروه‌هاى اسلامى‌

همچنانكه گفتيم تعداد گروه‌هاى مبارز و معتقد به اسلام در سال‌هاى پس از 1341 بسيار زياد و پراكنده بود. مراكز دينى، نظير مدارس غيردولتى دينى، حوزه‌هاى علميه، حسينيه‌ها، هيئت‌هاى مذهبى و مساجد، انجمن‌هاى اسلامى و كانون‌هاى فعال مذهبى در دانشگاه‌ها و دبيرستان‌ها، نقش بسيار مهمى در زمينه‌سازى، شكل‌دهى، سازمان‌دهى نيروها، گسترش و تداوم مبارزات انقلابى و پيروزى و حتى تداوم انقلاب اسلامى داشته‌اند.[1]

[1]. پيش از اينكه نظام سرمايه‌دارى غرب، مدل سازمان‌هاى ملى- مردمى و غيردولتى را براى كشورهاى ديگر و از جمله ايران در جهت منافع و سلطه استكبارى صادر كند، انواع اين‌گونه سازمان‌ها در ايران وجود داشت. از جمله گروه‌هاى فعال در اين دوره كه نامى از آنها ارائه مى‌شد عبارت‌اند از:

- گروه ابوذر، كه توسط تعدادى جوان از شهر نهاوند تشكيل شد و پس از دستگيرى اعضاى آن، شش تن از آنان به شهادت رسيدند و تعدادى نيز به زندان‌هاى طويل‌المدت محكوم شدند.

- گروه حزب‌الله، در واقع ادامه دهنده حزب ملل اسلامى با شيوه و تجربه بيشتر از سال 1346 تا پيروزى انقلاب كه فعاليت‌هاى گسترده مسلحانه، سياسى و تبليغاتى داشت.

- گروه فلاح.

- گروه منصورون.

در يك جمع‌بندى مختصر مى‌توان گفت كه تشكل‌هاى اسلامى در مقايسه با تشكل‌هاى ملى‌گرا و التقاطى و ماركسيستى ضعيف‌تر و محدودتر بودند. و با شرق و غرب نيز در چالش و ستيز بودند