فصل دوم: دستگيرى امام و قيام 15 خرداد

مقدمه‌

نگرانى از شرايط بحرانى و از كنترل خارج شدن اوضاع، موجب تشديد برخورد رژيم با مبارزان گرديد. در چهاردهم خرداد، ساواك طى بخشنامه‌اى به مراكز خود در سراسر كشور اعلام كرد:

... نظر به اينكه در اين اواخر تحريكات عده‌اى از روحانيون و وعاظ به‌ويژه پيروان [امام‌] خمينى برعليه مصالح عاليه [!] كشور به حدى رسيده كه ديگر قابل تحمل نيست، لذا تصميم گرفته شد كليه عناصر افراطى و محركين درجه اول دستگير شوند ... از هرگونه بى‌نظمى جداً جلوگيرى شود.[1]

در همين راستا درباره دستگيرى امام و تعدادى از روحانيان و مبارزان تصميم‌گيرى شد.

اگرچه دستگيرى امام از ماه‌ها قبل مطرح و پرونده‌اى هم در دادگسترى قم تشكيل شده بود، كه به دلايلى، از جمله فرا رسيدن ماه محرم، اين كار عملى نشد، اما پس از جريان عاشورا، وضعيت براى حكومت قابل تحمل نبود و بنابراين جز دستگيرى امام و تعداد ديگرى از روحانيان و به راه انداختن تبليغات و ايجاد جوّ رعب و وحشت چاره ديگرى وجود نداشت.

شاه كه نگران آينده رژيم بود، پيش از فرا رسيدن ماه محرم، در 28 ارديبهشت 1342 گفت:

اگر متأسفانه لازم باشد انقلاب بزرگ با خون يك عده بى‌گناه يعنى مأموران دولت و يك عده بدبخت گمراه آغشته شود، اين كارى است كه چاره‌اى نيست و خواهد شد.

[1]. جواد منصورى، قيام 15 خرداد به روايت اسناد، ج 2، ص 9