الف) مشاركت مردم‌

مرحله مقدماتى هر انقلابى، همانا مشاركت عموم مردم است كه به صورت انفجارى حاد در داخل جامعه صورت مى‌گيرد. چنانچه مشاركت و حضور مردم، از رهبرى قوى برخوردار نباشد، و رهبرى نتواند اين حركت را به‌نحو مطلوب هدايت كند و يا تحرك لازم را براى تشكيل نهادهاى ضرورى سياسى- اجتماعى، ايجاد نمايد، به پيروزى انقلاب نمى‌توان اميدوار بود.

بنابراين انقلاب زمانى موفق خواهد شد كه تحرك و تحول سياسى- اجتماعى ايجادشده، با رهبرى و تشكيلات جديد براى شكل‌دادن خواسته‌ها و حركت‌هاى اجتماعى همراه باشد. در واقع سرنوشت شكست و يا پيروزى هر انقلابى در اين مرحله رقم زده مى‌شود و استقامت يا انحراف و دوام يا زوال را درپى خواهد داشت.

يك انقلاب جامع و كامل با اقدامات زير شكل مى‌گيرد:

- نابودى و تخريب سريع و خشونت‌آميز سريع نهادهاى سياسى موجود؛

- تشكيل گروه‌هاى جديد اجتماعى و تأمين مشاركت آنها در فعاليت‌هاى سياسى؛

- تأسيس نهادهاى سياسى جديد.

براين‌اساس تنها از هم پاشيدگى درونى رژيم حاكم، تحولات انقلابى بعدى را به وجود نخواهد آورد.

معمولًا انقلاب با حمله نيروى جديد آغاز نمى‌شود، بلكه با مطرح‌شدن ناگهانى همه نيروهاى فعال و غيرفعال جامعه، كه اعتقاد خود را به نظام حاكم از دست داده‌اند و مشروعيّت آن را زير سؤال مى‌برند، آغاز مى‌شود.

در چنين حالتى پيشرفت يا عدم‌پيشرفت انقلاب، بستگى به گروه‌هايى دارد كه در انقلاب مشاركت دارند. بديهى است كه با سقوط رژيم، در جامعه خلأ قدرت به وجود خواهد آمد و چنانچه از ميان گروه‌هاى اجتماعى، قوى‌ترين گروه‌ها و يا تركيبى از آنها خلأ قدرت را پر كنند، پيروزى و تداوم انقلاب تضمين مى‌گردد. معمولًا نيروهاى اجتماعى جديد سعى مى‌كنند، كنترل دولت و ابزار قدرت آن، يعنى ارتش را سريعاً به‌دست گيرند و تلاش مى‌كنند، با كنترل عوامل قدرت، از حركت نيروهاى ديگر جلوگيرى كرده و از ظهور يك موقعيّت آنارشيستى پيش‌گيرى نمايند. اگر هيچ‌يك از گروه‌هاى اجتماع در اثر اختلاف ميان خود، قادر