يك. ضرورت عدم‌تحميل بر مردم‌

ايشان تحميل بر مردم را غيرشرعى و اقدامى مخالف با شريعت مى‌داند:

ما بناى بر اين نداريم كه يك تحميلى به ملتمان بكنيم، و اسلام به ما اجازه نداده است كه ديكتاتورى بكنيم. ما تابع آراى ملت هستيم. ملت ما هر طور رأى داد، ما هم از آنها تبعيت مى‌كنيم. ما حق نداريم؛ خداى تبارك و تعالى به ما حق نداده است؛ پيغمبراسلام به ما حق نداده است كه ما به ملتمان يك چيزى را تحميل بكنيم، بلكه ممكن است گاهى وقت‌ها ما يك تقاضايى از آنها بكنيم؛ تقاضاى متواضعانه؛ تقاضايى كه خادم يك ملت از ملت مى‌كند.[1]

دو. مردم، مقدمه‌اى واجب براى تشكيل حكومت و استمرار آن‌

از ديدگاه امام، بدون همراهى مردم امكان تحقق و استمرار حكومت اسلامى وجود ندارد و در واقع حضور مردم مقدمه‌اى واجب براى اين منظور است. به گفته ايشان:

پشتوانه يك حكومتى ملت است. اگر يك ملتى پشتوانه حكومت نباشد، اين حكومت نمى‌تواند درست بشود؛ اين نمى‌تواند برقرار باشد.[2]

ايشان مى‌افزايد:

حكومت اگر حكومت ملى باشد؛ به دست ملت يك حكومتى وجود پيدا بكند، چون از خودشان است، اگر يك وقتى از بين برود، همه ناراحت مى‌شوند. اگر بخواهد از بين برود، همه پشتيبان‌اند. لكن حكومت اگر چنانچه پايه قدرتش بر دوش ملت نباشد، به اين وضع درمى‌آيد ... كه ديديد.[3]

سه. حق تعيين سرنوشت‌

به گفته امام، «از حقوق اوليه هر ملتى است كه بايد سرنوشت و تعيين شكل و نوع حكومت خود را در دست داشته باشد. طبيعى است كه چون ملت ايران بيش از نود درصد مسلمان‌اند، بايد اين حكومت بر پايه‌هاى موازين و قاعده اسلامى بنا شود.»[4]

[1]. همان، ج 11، ص 34.

[2]. همان، ص 459.

[3]. همان، ج 7، ص 509 و 510.

[4]. همان، ج 4، ص 367.