اكتساب با كهانت‌

اكتساب و اخذ اجرت و امرار معاش از طريق كهانت تكليفاً حرام است، زيرا اكل مال به باطل است و وضعاً باطل است، چون شرعاً ماليت ندارد تا اجير شدن براى آن صحيح باشد.

در روايت معتبره سكونى از امام صادق (ع) چنين آمده:

«السحت ثمن الميتة وثمن الكلب وثمن الخمر ومهر البغي، والرشوة في الحكم وأجر الكاهن».[1]

تعليم و تعلّم و علم كهانت‌

كهانت اگر شعبه‌اى از سحر باشد يا حكماً ملحق به سحر باشد طبعاً تعليم و تعلّم آن مثل علم سحر حرام خواهد بود. فتواى مشهور و از جمله امام راحل همين است. ولى اگر از اقسام سحر نباشد و موضوع جدايى- باشد كه مثل سحر و شبيه آن و نزديك به آن است- دليلى ندارد حرام باشد، بلكه به عنوان يك علم، حسن و رجحان دارد و ياد گرفتن آن فضل است و در روايت معروف نبوى (ص) در كافي‌ شريف مى‌خوانيم:

«إنّما العلم ثلاثة: آية محكمة، أو فريضة عادلة، أو سنّة قائمة وما خلاهنّ فهو فضلٌ».[2]

مگر اينكه تعليم و تعلّم آن همراه باشد با برخى حرام‌هاى ديگر كه در اين فرض بالعرض حرام مى‌شود، وگرنه حرمت ذاتى ندارد.

ممكن است كسانى فرق بگذارند ميان تعلّم آن به عنوان يك علم و اطلاع و به عنوان مقدمه براى عمل و به قصد كاهنى كردن و مزد گرفتن، و دومى را از باب اينكه مقدمه حرام است حرام بدانند ولى اين سخن نيز ناتمام است، زيرا بر فرض كه مقدمه واجب، واجب شرعى باشد، ولى مقدمه حرام، حرمت شرعى ندارد. بر فرض هم كه‌

[1]. همان، ج 17، ص 93، ح 5.

[2]. الكافى، ج 1، ص 32، ح 1.